پیرز فاستر، استاد تغییرات فیزیکی اقلیم و مدیر مرکز بین‌المللی پریستلی در دانشگاه لیدز و دبی روزن، مدیر توسعه تحقیق و نوآوری در مرکز آینده اقلیم پریستلی، در مقاله‌ای که در وب‌سایت علمی کانورزیشن (The Conversation) منتشر شده، هشدار می‌دهند که تنها سه سال برای جلوگیری از وخیم‌ترین پیامدهای تغییرات اقلیمی در کره زمین، زمان باقی مانده است.
این مقاله بر اساس گزارش سالانه “شاخص‌های تغییر اقلیم جهانی” نوشته شده و نشان می‌دهد که گرمایش زمین در سال ۲۰۲۴ به ۱.۵۲ درجه سانتی‌گراد رسیده و بودجه کربن جهان (سقف مجاز انتشار دی‌اکسید کربن برای ماندن در محدوده‌ی ایمن گرمایش زمین) به‌سرعت در حال اتمام است: «تنها ۲۵ کشور برنامه اقلیمی خود را به سازمان ملل ارائه داده‌اند و بی‌توجهی دولت‌ها، به‌ویژه در میان کشورهای G20، بحران را تشدید کرده است.»
در ادامه، ترجمه کامل مقاله Only 3 years left – new study warns the world is running out of time to avoid the worst impacts of climate change که روز ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۵ منتشر شده را بخوانید؛
کنفرانس سالانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP30) چند ماه دیگر برگزار می‌شود. تمام ۱۹۷ کشوری که عضو سازمان ملل هستند باید تا فوریه امسال برنامه‌های ملی به‌روزشده اقلیمی خود را به این سازمان ارائه می‌دادند. این برنامه‌ها مشخص می‌کنند که هر کشور چگونه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش خواهد داد تا با توافق‌نامه بین‌المللی پاریس -که از نظر قانونی الزام‌آور است- هم‌راستا باشند. این توافق‌نامه کشورها را متعهد می‌کند تا گرمایش زمین ناشی از فعالیت انسان را به کمتر از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح دمایی پیشاصنعتی محدود کنند.
دولت‌ها همچنین باید برنامه‌های ملی به‌روزشده خود برای مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم را به COP30 بیاورند و نشان دهند که چگونه قصد دارند با این اثرات سازگار شوند.
اما تا این لحظه، فقط ۲۵ کشور که تنها حدود ۲۰ درصد سهم از کل انتشار جهانی کربن دارند، برنامه‌های خود را که تحت عنوان «مشارکت‌های ملی تعیین‌شده» (NDCs) شناخته می‌شوند، ارائه داده‌اند. در آفریقا، این کشورها سومالی، زامبیا و زیمبابوه هستند. این یعنی هنوز ۱۷۲ کشور باقی مانده‌اند.
مشارکت‌های ملی تعیین‌شده برای مشخص‌کردن تعهدات کوتاه‌مدت تا میان‌مدت کشورها در قبال تغییرات اقلیمی بسیار حیاتی‌اند. این برنامه‌ها همچنین جهت‌گیری کلی کشورها را مشخص می‌کنند و می‌توانند بر سیاست‌گذاری‌های کلان و تصمیمات سرمایه‌گذاری اثر بگذارند. هم‌راستا کردن برنامه‌های اقلیمی با اهداف توسعه می‌تواند ۱۷۵ میلیون نفر را از فقر بیرون بکشد.
با این حال، می‌توان گفت تنها یکی از این برنامه‌های ارائه‌شده -برنامه بریتانیا- با توافق‌نامه پاریس سازگار است.
ما پژوهشگران اقلیم هستیم و یکی از ما (پیرز فاستر) سرپرست تیم علمی جهانی است که گزارش سالانه «شاخص‌های تغییر اقلیم جهانی» را منتشر می‌کند. این گزارش تصویری کلی از وضعیت سیستم اقلیمی ارائه می‌دهد. این تحلیل‌ها بر پایه محاسبه میزان خالص انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهانی، تمرکز آن‌ها در جو، افزایش دمای زمین و مقدار گرمایش ناشی از فعالیت انسان است.
این گزارش همچنین شدت گرفتن دماهای شدید و بارندگی‌ها، میزان افزایش سطح دریاها و مقدار دی‌اکسیدکربنی که می‌توانیم تا پیش از عبور از مرز گرمایش ۱.۵ درجه سانتی‌گراد همچنان منتشر کنیم را بررسی می‌کند. این موضوع حیاتی است، چون ماندن در محدوده ۱.۵ درجه‌ای برای جلوگیری از بدترین اثرات تغییر اقلیم ضروری است.
گزارش ما نشان می‌دهد که گرمایش ناشی از انسان در سال ۲۰۲۴ به ۱.۳۶ درجه سانتی‌گراد رسید. این رقم میانگین دمای جهانی را (که ترکیبی از گرمایش انسانی و نوسانات طبیعی اقلیمی است) به ۱.۵۲ درجه سانتی‌گراد رساند. به‌عبارت‌دیگر، جهان اکنون به سطحی از گرمایش رسیده که نمی‌توان از اثرات قابل‌توجه تغییر اقلیم جلوگیری کرد. شکی نیست که ما وارد منطقه خطر شده‌ایم.
سیاره‌ی ما به‌طرز خطرناکی داغ شده است
اگرچه دمای جهانی در سال گذشته بسیار بالا بود، اما در عین حال، به‌طرز نگران‌کننده‌ای غیرعادی نبود. داده‌ها به‌تنهایی گویا هستند. تداوم سطوح بی‌سابقه انتشار گازهای گلخانه‌ای باعث افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن، متان و اکسید نیتروژن در جو شده است.
نتیجه، افزایش دمایی است که با سرعت زیاد در حال مصرف باقی‌مانده «بودجه کربن» (مقدار گازهای گلخانه‌ای قابل انتشار در یک بازه زمانی مشخص) است. با روند کنونی انتشار، این بودجه در کمتر از سه سال به پایان می‌رسد.
باید با این واقعیت روبه‌رو شویم: پنجره ماندن در محدوده ۱.۵ درجه سانتی‌گراد عملاً بسته شده است. حتی اگر در آینده بتوانیم دما را کاهش دهیم، مسیر آن طولانی و دشوار خواهد بود.
همزمان، پدیده‌های شدید اقلیمی در حال تشدید هستند و این موضوع، هم برای اقتصاد جهانی خطرات و هزینه‌های بلندمدت دارد و هم، از همه مهم‌تر، برای مردم. قاره آفریقا اکنون با مرگبارترین بحران اقلیمی خود در بیش از یک دهه اخیر روبه‌روست.
تصور عملکرد اقتصادها بدون دسترسی سریع به داده‌های مطمئن غیرممکن است. وقتی قیمت سهام سقوط می‌کند یا رشد اقتصادی متوقف می‌شود، سیاستمداران و رهبران کسب‌وکار به‌سرعت واکنش نشان می‌دهند. هیچ‌کس حاضر نیست اطلاعات تاریخ‌گذشته در مورد فروش یا بازار بورس را تحمل کند.
اما در مورد اقلیم، سرعت تغییرات اقلیمی اغلب از داده‌های موجود پیشی می‌گیرد. این بدان معناست که تصمیمات سریع نمی‌توانند گرفته شوند. اگر با داده‌های اقلیمی مثل گزارش‌های مالی رفتار می‌کردیم، پس از هر به‌روزرسانی بد، وحشت سراسر جهان را فرا می‌گرفت. اما در حالی که دولت‌ها هنگام رکود اقتصادی به‌سرعت مسیر خود را عوض می‌کنند، در مواجهه با شاخص‌های کلیدی اقلیمی - نشانه‌های حیاتی زمین - واکنش بسیار کندتری دارند.
چه باید کرد؟
با توسعه برنامه‌های اقلیمی توسط کشورهای بیشتر، زمان آن رسیده که رهبران سراسر جهان با واقعیت‌های سخت علم اقلیم مواجه شوند.
دولت‌ها باید به داده‌های اقلیمی مطمئن و به‌روز دسترسی سریع داشته باشند تا بتوانند برنامه‌های ملی به‌روزشده و مؤثر تدوین کنند. این برنامه‌ها باید نگاهی جهانی نیز داشته باشند، که برای عدالت و انصاف بسیار حیاتی است. برای مثال، کشورهای توسعه‌یافته باید بپذیرند که بیش از دیگران گازهای گلخانه‌ای منتشر کرده‌اند و باید پیش‌گام تلاش‌های کاهش انتشار باشند و منابع مالی لازم برای کشورهای دیگر جهت کربن‌زدایی و سازگاری با اقلیم را فراهم کنند.
در قاره آفریقا، سازمان ملل در ماه سپتامبر «هفته اقلیم UNFCCC» را در آدیس آبابا برگزار می‌کند. علاوه بر برنامه‌ریزی برای COP30، نشست‌هایی درباره دسترسی به منابع مالی اقلیمی و اطمینان از گذار عادلانه و منصفانه به اقتصاد بدون کربن انسانی تا سال ۲۰۵۰ برگزار خواهد شد. این اجلاس همچنین هدف دارد از کشورهایی که هنوز در حال تدوین برنامه‌های اقلیمی ملی خود هستند، حمایت کند.
اگر مشارکت‌های ملی تعیین‌شده اجرا شوند، سرعت تغییرات اقلیمی کاهش خواهد یافت. این اقدام نه‌تنها برای کشورها و اقتصادهایی که در خط مقدم مبارزه با تغییرات اقلیمی قرار دارند حیاتی است، بلکه برای عملکرد منسجم جامعه جهانی نیز ضرورت دارد.
تنها پنج کشور از گروه ۲۰ برنامه‌های سال ۲۰۳۵ خود را ارائه داده‌اند: کانادا، برزیل، ژاپن، ایالات متحده و بریتانیا. اما گروه G20 مسئول حدود ۸۰ درصد از کل انتشار جهانی است. این یعنی ریاست کنونی آفریقای جنوبی بر G20 می‌تواند نقشی کلیدی در اولویت‌دادن به تلاش‌ها برای کمک به کشورهای در حال توسعه در تأمین مالی گذارشان به اقتصاد کم‌کربن ایفا کند.
عامل نگران‌کننده دیگر این است که فقط ۱۰ برنامه از برنامه‌های به‌روزشده مشارکت‌های ملی، تعهدات خود برای دوری از سوخت‌های فسیلی را تأیید یا تقویت کرده‌اند. این یعنی برنامه‌های اقلیمی اتحادیه اروپا، چین و هند نقشی کلیدی در سنجش رهبری اقلیمی آن‌ها و زنده نگه‌داشتن هدف ۱.۵ درجه سانتی‌گراد توافق‌نامه پاریس خواهند داشت. بسیاری از کشورهای دیگر نیز منتظرند ببینند این کشورها به چه چیزی متعهد می‌شوند تا سپس برنامه‌های خود را ارائه دهند.
داده‌های ارائه‌شده در گزارش ما به جهان کمک می‌کند تا نه‌تنها درک کند در سال‌های اخیر چه رخ داده، بلکه بداند در مسیر آینده چه انتظاری باید داشت.
امید ما این است که این کشورها و دیگران، برنامه‌هایی بلندپروازانه و معتبر، بسیار پیش از COP30 ارائه دهند. اگر چنین شود، بالاخره شکاف بین شناخت بحران اقلیمی و اقدام قاطعانه برای مقابله با آن پر خواهد شد. هر تُن گاز گلخانه‌ای که منتشر نشود، اهمیت دارد.