به گزارش آیندگان؛ ترامپ از زمان بازگشت به ریاست‌جمهوری در ژانویه، بارها به پروژه‌های جهانی برای مقابله با تغییراقلیم حمله کرده و ماه‌هاست که تلاش می‌کند نهادهای جهانی فعال در این زمینه را تضعیف کند.
مهتاب جودکی در گزارشی در روزنامه «پیام ما» به راستی‌آزمایی ادعاهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل پرداخته است؛
رئیس‌جمهور ایالات متحده روز سه‌شنبه (۲۳ سپتامبر، برابر با یک مهر) ادعا کرد که سیاست‌هایی که برای کاهش اثرات تغییراقلیم در نظر گرفته شده، «پوچ» است و در اظهارات تندش این اقدامات را «بزرگ‌ترین کلاهبرداری تاریخ» خواند. درحالی‌که بسیاری از متحدان آمریکا به مقابله با روند گرمایش جهانی متعهد شده‌اند، ترامپ سرمایه‌گذاری آنها در انرژی‌های سبز را به سخره گرفت و خطرات تغییراقلیم را کم‌اهمیت جلوه داد.
ترامپ همیشه منتقد علم اقلیم و سیاست‌هایی بوده که هدف آنها کمک به گذار جهان به انرژی‌های سبز است. اما او در سازمان ملل، یکی از تندترین سخنرانی‌هایش را ایراد کرد؛ پر از اظهارات نادرستی که از لحظه اعلام آنها در صحن علنی، از سوی دانشمندان نقض می‌شود و یکی‌یکی زیر سؤال می‌رود.
پاسخ به ادعاها
در میان سخنان ترامپ ادعاهایی بی‌اساسی درباره تغییراقلیم، منابع انرژی تجدیدپذیر و محیط‌زیست دیده می‌شود. بخش هواشناسی، اقلیم و علم شبکه خبری ای‌بی‌سی، برخی از ادعاهای رئیس‌جمهور آمریکا درباره انرژی و تغییراقلیم را مورد بررسی و راستی‌آزمایی قرار داده است.
ادعای ترامپ: توافق پاریس «جعلی» است و ایالات متحده از آن خارج شده، چون پول بیشتری پرداخته و «مورد سوءاستفاده قرار گرفته است».
راستی‌آزمایی: توافقنامه پاریس که در سال ۲۰۱۵ با اجماع بین‌المللی تصویب شد، سندی داوطلبانه اما الزام‌آور است که در آن از هر کشور خواسته می‌شود هدف ملی خود را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و میزان کمک‌های مالی مورد نیاز کشورهای آسیب‌دیده از تغییراقلیم را مشخص کند.
ادعای ترامپ: منابع انرژی تجدیدپذیر «کار نمی‌کنند» و «بیش‌ازحد گران» هستند. این منابع «مسخره»اند، به‌اندازه کافی قدرتمند نیستند، نمی‌توانند زیرساخت‌های مدرن را پوشش دهند و قابل‌اعتماد هم نیستند.
راستی‌آزمایی: طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در سال ۲۰۲۴، ۸۰ درصد از رشد تولید برق جهانی از منابع تجدیدپذیر و هسته‌ای بوده و برای نخستین بار ۴۰ درصد از کل تولید برق جهان را در بر گرفته است. در آمریکا انرژی خورشیدی و بادی در تولید برق ۱۶ درصد سهم دارند و از زغال‌سنگ پیشی گرفته‌اند.
پیش‌بینی می‌شود منابع انرژی تجدیدپذیر، ازجمله خورشیدی، بادی و برقابی، حدود ۹۵ درصد از رشد تقاضای جهانی برق تا سال ۲۰۲۷ را تأمین کنند. برپایه گزارش آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، انرژی بادی، پنل‌های خورشیدی و نیروگاه‌های جدید برقابی ارزان‌ترین منابع تولید برق در جهان در سال ۲۰۲۴ بوده‌اند. درواقع، بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های جدید تجدیدپذیر ارزان‌تر از جایگزین‌های سوخت فسیلی هستند.
ادعای ترامپ: چین بخش عمده فناوری باد جهان را تولید می‌کند، اما خودش از این فناوری استفاده نمی‌کند و به‌جای آن، بر زغال‌سنگ و گاز تکیه دارد.
راستی‌آزمایی: طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در سال ۲۰۲۴ انرژی خورشیدی و بادی در تولید ۲۰ درصد از تولید برق چین نقش داشته‌اند. بااین‌حال، سال گذشته چین همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ جهان بود و با سهم ۵۸ درصد، رکورد مصرف جهانی زغال‌سنگ را ثبت کرد.
ادعای ترامپ: اروپا از نظر مالی در تنگناست، چون رهبرانش تصمیم گرفته‌اند به انرژی‌های تجدیدپذیر روی بیاورند. آلمان از تعهد خود به انرژی‌های تجدیدپذیر عقب‌نشینی کرده است.
راستی‌آزمایی: در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵، «کاترینا رایشه»، وزیر فدرال اقتصاد و انرژی آلمان، گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر را موفقیتی بزرگ خواند و گفت ۶۰ درصد از برق کشورشان از باد، خورشید و سایر منابع تأمین می‌شود. آلمان اعلام کرده که متعهد است تا سال ۲۰۳۰، ۸۰ درصد از برق خود را از منابع انرژی تجدیدپذیر تأمین کند.
ادعای ترامپ: پیش‌بینی‌های سازمان ملل درباره پیامدهای تغییراقلیم تحقق نیافته و اغراق‌آمیز یا نادرست است. این پیش‌بینی‌ها را افراد نادان انجام داده‌اند و تغییراقلیم بزرگ‌ترین کلاهبرداری تاریخ است.
راستی‌آزمایی: شواهد علمی فراوان و اجماع هزاران دانشمند در سراسر جهان نشان می‌دهد تغییراقلیم ناشی از فعالیت‌های انسانی در حال وقوع است و خطرات قابلتوجهی برای سلامت انسان، محیط‌زیست و اقتصاد جهانی دارد. ادعاهای ترامپ کاملاً در تضاد با ارزیابی‌های معتبر اقلیمی است. هیئت بین‌دولتی تغییراقلیم (IPCC) در نتایج تحقیقات خود گفته اعلام کرده است: «فعالیت‌های انسانی، عمدتاً از طریق انتشار گازهای گلخانه‌ای، به‌طور قاطع باعث گرمایش جهانی شده‌اند».
همچنین گزارش، ارزیابی ملی اقلیم آمریکا (NCA) تأکید کرده «فعالیت‌های انسانی، عمدتاً از طریق انتشار گازهای گلخانه‌ای، به‌طور قاطع باعث گرمایش جهانی شده‌اند» و اضافه کرده که «بدون کاهش عمیق‌تر انتشار خالص گازهای گلخانه‌ای در جهان و تسریع در تلاش‌های سازگاری، خطرات شدید اقلیمی برای ایالات متحده ادامه خواهد یافت».
علاوه‌براین، گزارش اخیر «مطالعه توافق جمعی» از آکادمی ملی علوم آمریکا نتیجه گرفته است که «یافته‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا در سال ۲۰۰۹ مبنی‌بر اینکه انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی، سلامت و رفاه انسان‌ها را تهدید می‌کند، صحیح است، اعتبار آن با گذشت زمان ثابت شده و اکنون با شواهد حتی قوی‌تر تأیید می‌شود». این گزارش می‌گوید «انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی و تغییراقلیم ناشی از آن سلامت مردم در ایالات متحده را تهدید می‌کند» و تصریح می‌کند این یافته‌ها «فراتر از هرگونه بحث علمی» است.
ادعای ترامپ: کاهش انتشار کربن باعث ازدست‌رفتن شغل می‌شود.
راستی‌آزمایی: گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر ترکیب شغلی در اقتصاد آمریکا را تغییر می‌دهد و باعث ازدست‌رفتن خالص شغل نمی‌شود. طبق گزارش سازمان غیرانتفاعی محیط‌زیستی E2، مشاغل انرژی پاک در سال ۲۰۲۴ بیش از سه برابر سریع‌تر از سایر بخش‌های اقتصاد آمریکا رشد کردند.
در پنج سال گذشته، بیش از ۵۰۰ هزار شغل در حوزه انرژی پاک ایجاد شده که رشد آن به‌مراتب از رشد مشاغل بخش سوخت‌های فسیلی، گاز و خودروهای دیزلی پیشی گرفته است. براین‌اساس، ۸۲ درصد از تمام مشاغل جدید حوزه انرژی در بخش انرژی پاک بوده است.
ادعای ترامپ: اروپا هر سال ۱۷۵ هزار نفر را به‌دلیل گرمای شدید از دست می‌دهد؛ چون هزینه‌ها آنقدر بالاست که نمی‌توان کولر روشن کرد. همه اینها به‌بهانه نمایش دروغین توقف گرمایش جهانی است.
راستی‌آزمایی: مؤسسه منابع جهانی (World Resources Institute) تأکید می‌کند که اروپا در استفاده از تهویه مطبوع عقب است، اما دلایل آن پیچیده و چندوجهی است. بسیاری از ساختمان‌ها در اروپا به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که گرما را حفظ کنند و طبق تحقیقات Climate Central این موضوع سکونت در تابستان‌های گرم‌تر ناشی از تغییراقلیم را دشوار می‌کند. هزینه‌های بالای انرژی در برخی مناطق، به‌ویژه در مناطق کم‌درآمد، تا حدی مانع استفاده از کولر می‌شود.
از طرف دیگر در دهه‌های گذشته اروپا اقلیمی معتدل‌تر داشت. طبق داده‌های آژانس تغییراقلیم اروپا (Copernicus)، اروپا از دهه ۱۹۸۰ دو برابر سریع‌تر از میانگین جهانی گرم شده است. در سال ۲۰۲۴، گرم‌ترین سال ثبت‌شده جهانی، اروپا دومین رتبه را در تجربه بیشترین تعداد روزهای دارای گرمازدگی شدید تا بسیار شدید دارد. بنابراین، نیاز به تهویه مطبوع پدیده‌ای نسبتاً تازه برای این قاره است.
ادعای ترامپ: کارکنان کاخ سفید دستور دارند کلمه زغال‌سنگ را به‌تنهایی به کار نبرند و حتماً آن را «زغال‌سنگ پاک و زیبا» بنامند.
راستی‌آزمایی: حقیقت زشت و آلوده‌ای پشت زغال‌سنگ «پاک و زیبا» است. زغال‌سنگ انرژی قابلتوجهی تولید می‌کند و به‌وفور در دسترس است. ایالات متحده بیش از هر جای دیگری در جهان ذخایر زغال‌سنگ دارد. اما زغال‌سنگ سوختی فسیلی است و هنگام سوختن، کربن آن با اکسیژن ترکیب می‌شود و دی‌اکسید کربن تولید می‌کند. دی‌اکسید کربن گازی گلخانه‌ای است که حرارت زمین را در خود محبوس می‌کند و تغییراقلیم تشدیدشده توسط انسان را تقویت می‌کند.
سوختن زغال‌سنگ همچنین آلاینده‌های دیگری مانند دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق، جیوه و فلزات سنگین دیگر تولید می‌کند که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی و ریوی، باران اسیدی، مه‌دود و آسیب‌های عصبی و رشد را افزایش دهند.
برپایه گزارش آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا (EPA)، «سوختن زغال‌سنگ از نظر انتشار کربن، نسبت به سوختن گاز طبیعی یا نفت برای تولید برق شدت بیشتری دارد.» EPA گزارش داده است در سال ۲۰۲۲ زغال‌سنگ ۵۵ درصد از انتشار دی‌اکسید کربن را به خود اختصاص داده، اما فقط ۲۰ درصد از برق تولیدی ایالات متحده را تأمین کرده است.
شاهدان چه می‌گویند؟
ترامپ در سخنانش گفت: «ردپای کربن افسانه‌ای است که افرادی با نیت‌های شوم ساخته‌اند». او به رهبران جهان گفت: «اگر از دام انرژی سبز فاصله نگیرید، کشورتان شکست خواهد خورد.»
جهانی که ترامپ در سخنرانی خود تصویر کرد، با آنچه بسیاری از رهبران جهان در جمع حاضر تجربه می‌کنند، مطابقت نداشت. این جهان حتی با مشاهدات بلندمدت دانشمندان همخوانی نداشت.
رئیس‌جمهور ایالات متحده این حرف‌ها را خطاب به نمایندگان کشورهایی زد که با پیامدهای تغییراقلیم دست به گریبان‌اند؛ مرگ بر اثر سیل و بارش‌های غیرقابل پیش‌بینی، خشکسالی گسترده، طوفان و موج‌های طولانی‌تر و داغ‌تر گرما، افزایش سطح دریا و بلعیده شدن خانه‌ها در شهرهای ساحلی، آتش‌سوزی‌های مهیب جنگلی.
این‌طورکه آسوشیتدپرس نوشته است، وقتی ترامپ این حرف‌ها را می‌زد، «ایلانا سید»، سفیر کشور جزیره‌ای پالائو و رئیس سازمان کشورهای کوچک جزیره‌ای، در جمع حاضر بود.
او گفت از ترامپ و ایالات متحده انتظار چنین حرف‌هایی را داشته و بی‌عملی در برابر تغییراقلیم را «خیانت به آسیب‌پذیرترین کشورها» خواند. «ایوانز دیوی نجوا» از مالاوی هم با او هم‌نظر بود و گفت: «ما جان مردم بی‌گناه جهان را به خطر می‌اندازیم.»
برای «ادل توماس»، دانشمند اقلیم اهل باهاما که بیش از ۴۰ مطالعه در این حوزه منتشر کرده، پیامدهای تغییراقلیم جنبه‌ای شخصی دارد. او نایب‌رئیس هیئت بین‌دولتی تغییراقلیم سازمان ملل، بالاترین مرجع علمی جهان در زمینه اقلیم است و هنگام طوفان سندی در سال ۲۰۱۲ که کارائیب و نیویورک‌سیتی، شهری که ترامپ از آن سخن می‌گفت، را درنوردید، فاجعه اقلیمی را از نزدیک تجربه کرده است.
او گفت: «میلیون‌ها نفر در سراسر جهان می‌توانند شهادت دهند که تغییراقلیم چه ویرانی‌هایی به زندگی‌شان وارد کرده است. این شواهد انتزاعی نیستند؛ واقعی‌اند، کشنده‌اند و نیازمند اقدام فوری هستند.»
ساعتی بعد از سخنرانی ترامپ، «گوستاوو پترو اورگو»، رئیس‌جمهور کلمبیا، به‌تندی به گفته‌های او اعتراض کرد. او از این گفت که نابرابری اجتماعی دلیل این «آخرالزمان معاصر» است و با استناد به گزارش آکسفام اشاره کرد که یک درصد ثروتمندترین مردم دنیا بیشتر از ۹۵ درصد جهان ثروت دارند. «این یک درصد ثروتمندترین افراد همچنین مسئول تغییراقلیم ناشی از نفت و کربن هستند. متأسفانه سیاستمداران قدرتمندترین کشورها صرفاً از آنها اطاعت می‌کنند؛ زیرا آنها تأمین‌کننده کمپین‌هایشان هستند.»
پترو همچنین گفت: «بیش از ۱۱ میلیون هکتار از جنگل‌های آمازون طی یک ماه در سال ۲۰۲۴ در اثر تغییراقلیم سوخته است. این فاجعه برای تمام کره زمین است و دانشمندان نابودی آمازون را نقطه‌ای بازنگشت‌ناپذیر توصیف می‌کنند.» او با یادی از «ارنست همینگوی» حرف‌هایش را این‌طور به آخر برد: «ناقوس‌ها برای شما، برای ما، برای نوع بشر و زندگی به صدا درمی‌آیند و برای تمام حیات. پایان آغاز شده است.»
در مجمع عمومی سازمان ملل، ترامپ نماینده کشوری است که بیش از هر کشور دیگری در تولید گازهای گلخانه‌ای سهیم است، هرچند اکنون چین بزرگ‌ترین آلاینده کربن محسوب می‌شود. براساس داده‌های پروژه جهانی کربن، از سال ۱۸۵۰ تا امروز ۲۴ درصد از دی‌اکسید کربن ناشی از فعالیت‌های انسانی را ایالات متحده تولید می‌کند. کل قاره آفریقا با جمعیتی چهار برابر جمعیت ایالات متحده، فقط حدود سه درصد از این دی‌اکسید کربن را تولید می‌کند.
سخنرانی طولانی رئیس‌جمهور ایالات متحده، این‌طورکه بلومبرگ نوشته، حتی پروتکل‌های دیپلماتیک را نقض کرد؛ زیرا او علاوه‌بر تلاش برای بی‌اعتبار کردن تغییراقلیم، به شکایت‌های شخصی درباره خرابی پله‌برقی‌ها و نمایشگر متن سخنرانی در مقر سازمان ملل پرداخت. در واکنش به سخنرانی ترامپ، اعضای حاضر در جلسه اغلب سکوت کردند؛ هرچند گاهی صدای خنده و تشویق کوتاهی شنیده می‌شد.
