دیوید ای. سانگر، خبرنگار کاخ سفید و امنیت ملی نیویورک‌تایمز در گزارشی دراین باره نوشت:
اسرائیل به این نتیجه رسیده است که بخشی از ذخیره اورانیوم غنی‌شده زیرزمینی ایران که نزدیک به سطح بمب است، از حملات ماه گذشته آمریکا و اسرائیل جان سالم به در برده و ممکن است همچنان در دسترس مهندسان هسته‌ای ایران باشد. این اطلاعات را یک مقام ارشد اسرائیلی اعلام کرده است.
این مقام ارشد همچنین گفته که اسرائیل از اواخر سال گذشته، پس از مشاهده آنچه که وی آن را «رقابت برای ساخت بمب» در قالب یک پروژه محرمانه ایرانی توصیف کرد، حرکت به‌سوی اقدام نظامی علیه ایران را آغاز کرد. این مقام به‌دلیل حساسیت اطلاعات، خواست نامش فاش نشود.
وی گفت که فعالیت‌های مربوط به ساخت سلاح هسته‌ای توسط اطلاعات اسرائیل، اندکی پس از آن شناسایی شد که نیروی هوایی اسرائیل حسن نصرالله، رهبر دیرپای حزب‌الله لبنان که تحت حمایت ایران است، را کشت. این مشاهدات نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو را واداشت تا برای حمله آماده شود؛ چه با کمک آمریکا و چه بدون آن.
در روزهای اطراف حمله اسرائیل به ایران در اواسط ژوئن، و تصمیم بعدی رئیس‌جمهور ترامپ برای پیوستن به آن عملیات، مقام‌های اطلاعاتی ایالات متحده گفتند که هیچ مدرکی دال بر حرکت ایران به‌سوی تسلیحاتی‌کردن ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌اش ندیده‌اند.
ایالات متحده با بمب‌های سنگرشکن ۳۰ هزار پوندی، دو سایت حیاتی غنی‌سازی ایران را هدف قرار داد و همزمان با موشک‌های تاماهاوک شلیک‌شده از زیردریایی، سایت سومی را هدف گرفت که در آنجا می‌توانست سوخت را برای استفاده در سلاح‌ها تبدیل کند.
مقام اسرائیلی گفت که شواهد به‌دست‌آمده درباره برنامه محرمانه ایران — که جزئیاتی از آن ارائه نکرد — به‌طور کامل با ایالات متحده به اشتراک گذاشته شده است.
اما در مصاحبه‌هایی در ژانویه، مقام‌های آمریکایی گفتند که باور ندارند ایران در حال حاضر به‌سوی ساخت سلاح می‌شتابد، گرچه آنان از تلاشی ابتدایی برای بررسی روش‌های «سریع‌تر و خام‌تر» برای ساخت سلاح خبر دادند. همچنین مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده، تولسی گابارد، در جلسه‌ای در کنگره در ماه مارس گفت که هیچ مدرکی مبنی بر تصمیم ایران برای ساخت سلاح مشاهده نکرده است؛ موضعی که مقام‌های اطلاعاتی در ماه ژوئن نیز بار دیگر بر آن تأکید کردند.
در جلسه‌ای توجیهی برای خبرنگاران در شامگاه چهارشنبه، مقام ارشد اسرائیلی نگرانی‌ای از این بابت ابراز نکرد که بخشی از ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی که در محفظه‌هایی ذخیره شده بود، از حمله جان سالم به در برده‌اند.
وی و دیگر اسرائیلی‌هایی که به یافته‌های اطلاعاتی کشورشان دسترسی دارند، گفتند که هرگونه تلاش ایران برای بازیابی این مواد تقریباً به‌طور قطع شناسایی خواهد شد — و برای حمله دوباره به تأسیسات زمان کافی وجود خواهد داشت.
مقام‌های اطلاعاتی غربی ارزیابی اسرائیل را تأیید کرده‌اند و گفته‌اند که باور دارند بخش زیادی از این ذخایر، زیر آوار در آزمایشگاه هسته‌ای اصفهان و احتمالاً سایت‌های دیگر مدفون شده است. یکی از این مقام‌ها تأکید کرد که ایالات متحده یا اسرائیل در صورت تلاش ایران برای بازیابی اورانیوم غنی‌شده، مطلع خواهند شد. چنین اقدامی، به گفته این مقام، قطعاً حمله دوباره اسرائیل را در پی خواهد داشت.
اسرائیل، ایالات متحده و اکنون تعداد رو‌به‌افزای از کارشناسان مستقل توافق دارند که تمامی سانتریفیوژهای فعال ایران در نطنز و فردو — حدود ۱۸ هزار دستگاه که با سرعت فراصوت می‌چرخیدند — آسیب دیده یا نابود شده‌اند و احتمالاً دیگر قابل تعمیر نیستند.
اکنون پرسش این است که ایران چقدر زمان نیاز دارد تا برخی یا تمام این قابلیت‌ها را بازسازی کند، به‌ویژه پس از آنکه دانشمندان اصلی برنامه هسته‌ای‌اش هدف قرار گرفتند و کشته شدند.
آقای ترامپ همچنان بر این تأکید دارد که برنامه هسته‌ای ایران «نابود شده» و رهبران ایران پس از حملات هوایی آمریکا دیگر علاقه‌ای به سلاح هسته‌ای ندارند. وزیر دفاع، پیت هگست، گفته است که بمباران‌ها سوخت و تجهیزات سایت فوق‌محافظت‌شده فردو را «زیر کوه دفن کرده و کاملاً نابود کرده‌اند.»
دولت آمریکا در روز پنج‌شنبه بر همین موضع پایبند بود. آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید گفت: «همان‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ بارها گفته است، عملیات چکش نیمه‌شب به‌طور کامل تأسیسات هسته‌ای ایران را نابود کرد. کل دنیا اکنون به لطف رهبری قاطع او ایمن‌تر است.»
اما در یک موضوع — اینکه آیا ایران بخش بزرگی از ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را درست پیش از حمله صبح زود ۲۲ ژوئن در تهران منتقل کرده بود یا نه — ارزیابی اسرائیل با نظر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تفاوت دارد.
آقای گروسی گفته که باور دارد بخش زیادی از ذخایری که در اصفهان نگهداری می‌شد، پیش از حملات اسرائیل و آمریکا از سایت منتقل شده بود. اما مقام ارشد اسرائیلی ادعا کرده که هیچ‌چیز منتقل نشده بود. به گفته او، محل ذخیره‌سازی در اصفهان آن‌قدر عمیق بود که حتی قدرتمندترین سلاح‌های آمریکایی هم نتوانستند آن را نابود کنند.
با این حال، حمله آمریکا به اصفهان بسیاری از ورودی‌ها را مسدود کرد و ظاهراً آزمایشگاه‌هایی را از بین برد که اورانیوم غنی‌شده را به شکلی تبدیل می‌کردند که می‌توانست در سلاح به کار برود، و سپس آن را به فلز مورد نیاز برای ساخت کلاهک موشکی شکل می‌دادند.
آقای ترامپ در نشست سران ناتو در لاهه، دو هفته پیش، گفت که حملات آمریکا «توانایی ایران برای توسعه سلاح هسته‌ای را برای سال‌ها عقب انداخت» و اعلام کرد که در صورت لزوم، مایل است دوباره حمله کند. او به خبرنگاران گفت: «این دستاورد می‌تواند به‌طور نامحدود ادامه یابد، اگر ایران به مواد هسته‌ای دست پیدا نکند — که نخواهد کرد.»
از آن زمان تاکنون، ایران بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را که در هنگام حملات در تهران حضور داشتند، اخراج کرده و برخی از دوربین‌ها و ابزارهای نظارتی باقی‌مانده آژانس را نیز خاموش کرده است، که باعث قطع بهترین پنجره نظارتی غرب بر فعالیت‌های ایران شده. در نتیجه، این نهاد وابسته به سازمان ملل اکنون عملاً کور شده است.
ری تکیه، کارشناس ایرانی در شورای روابط خارجی که سال‌ها برنامه هسته‌ای ایران را دنبال کرده، گفت: «کشور دارد به تاریکی فرو می‌رود. به‌نظرم مرحله بعدی گسترش هسته‌ای ایران، پراکنده‌کردن تلاش‌ها در سراسر کشور در قالب تعداد زیادی کارگاه کوچک خواهد بود. ایرانی‌ها فهمیده‌اند که حتی اگر چیزی را در دل کوه بگذاری، باز هم می‌توان آن را بمباران کرد.»
اگر پیش‌بینی آقای تکیه درست باشد -و این پیش‌بینی در دو هفته گذشته از سوی چندین مقام اطلاعاتی آمریکایی، بریتانیایی و اروپایی تکرار شده- آنگاه اسرائیل و آمریکا ممکن است وارد دوران جدیدی از «پنهان‌کاری و جست‌وجو» شوند.
به‌نظر نمی‌رسد ایران بخواهد تأسیسات هسته‌ای خود در فردو یا نطنز را بازسازی کند. حتی فردو، که در دل کوه ساخته شده، بسیار آسیب‌پذیرتر از چیزی بود که طراحان ایرانی تصور می‌کردند.
یکی از ضعف‌های اصلی، وجود کانال‌های تهویه‌ای بود که عمیقاً به داخل سایت می‌رفتند؛ حمله آمریکا شامل ضرباتی بود که بمب‌های ۳۰ هزار پوندی را به درون این کانال‌ها هدایت کرد و آن‌ها را بسیار نزدیک‌تر به اتاق‌های کنترل و سالن‌های غنی‌سازی رساند تا آنکه مجبور می‌شدند از طریق سنگ‌ها نفوذ کنند.
برای ایران، دسترسی به سوختی که پیش‌تر تا ۶۰ درصد غنی شده — و تنها کمی کمتر از خلوص ۹۰ درصدی مورد نیاز در سلاح‌های هسته‌ای است — اهمیت حیاتی دارد. عمده‌ترین تلاش برای رسیدن به اورانیوم با غنای بالا، در مراحل ابتدایی غنی‌سازی صورت می‌گیرد.
اما هرگونه تلاش برای بیرون آوردن سوخت از زیر آوار اصفهان ممکن است از دید ماهواره‌ها پنهان نماند. مقام اسرائیلی گفت که باور دارد برخی ذخایر دیگر همچنان در فردو و نطنز باقی مانده‌اند؛ دو سایت اصلی غنی‌سازی که سوخت در آن‌ها تولید می‌شد. هر دو با بمب‌های سنگرشکن هدف قرار گرفتند و اسرائیل ارزیابی کرده که بازیابی این منابع بیش از حد دشوار است.
آنچه همچنان ناشناخته باقی مانده، به گفته مقام‌های آمریکایی و بریتانیایی، این است که ایران با چه سرعتی می‌تواند تأسیسات از دست‌رفته را بازتولید کند، و آیا می‌تواند این کار را به‌صورت پنهانی انجام دهد تا از حمله‌ای دیگر جلوگیری کند.
در سال‌های منتهی به حملات، ایران در حال ساخت دو تأسیسات هسته‌ای عمیق زیرزمینی بود؛ یکی در نزدیکی آزمایشگاه‌های اصفهان و دیگری در نطنز. هیچ‌یک از این دو هدف حملات اسرائیل و آمریکا قرار نگرفتند. اما تبدیل این تأسیسات به جایگزین‌هایی برای دو مرکز بمباران‌شده، کاری بسیار دشوار خواهد بود و نیازمند جایگزینی بیش از ۱۸ هزار سانتریفیوژی است که گفته می‌شود در این حملات نابود یا از کار افتاده‌اند.
هنوز مشخص نیست که ایران در کارگاه‌های سراسر کشور چند سانتریفیوژ جدید در حال ساخت داشت یا اینکه چه زمانی آن‌ها آماده نصب خواهند شد.