طبق معمول، بحث درباره پیامدهای «اسنپ‌بک» (بازگشت خودکار تحریم‌ها) با ارزیابی‌های قطعی بیش از حد و تردید و شکاکیت بسیار اندک همراه است. دیدگاه‌های من درباره سه ادعایی که در روزهای اخیر مطرح شده‌اند:
۱) فعال‌سازی اسنپ‌بک، دور بعدی جنگ میان ایران و اسرائیل را قریب‌الوقوع می‌کند
بی‌تردید موافقم که اسنپ‌بک به‌شدت چشم‌انداز رسیدن به توافق با ایران ـ که پیشاپیش هم بسیار محدود بود ـ را کاهش می‌دهد. اما این به معنای بازگشت فوری به جنگ نیست. تصمیم اسرائیل برای حمله مجدد به ایران عمدتاً بستگی دارد به تصمیم ایران برای بازسازی برنامه هسته‌ای خود یا، بدتر از آن، پیگیری مخفیانه مسیر دستیابی به سلاح هسته‌ای.
آیا خطر محاسبه غلط میان ایران و اسرائیل وجود دارد؟ بله. آیا ممکن است ایران دست به اقداماتی خطرناک بزند که واکنش تند اسرائیل را برانگیزد؟ باز هم بله. اما صرفِ فعال‌سازی اسنپ‌بک لزوماً خطر فوری اقدام نظامی اسرائیل را افزایش نمی‌دهد. تا حد زیادی حتی حس رضایت (شاید اغراق‌آمیز) در اسرائیل از واقعیت جدیدی که پس از جنگ شکل گرفته را تقویت می‌کند.
۲) پس از اسنپ‌بک، ایران ناچار است واکنش سختی نشان دهد؛ از جمله خروج از ان‌پی‌تی و حرکت به سوی ساخت سلاح هسته‌ای
ایران همیشه حق انتخاب دارد. با وجود بالا گرفتن صداهایی در داخل ایران که خواستار خروج از ان‌پی‌تی یا تغییر دکترین هسته‌ای هستند، کاملاً روشن است که دست‌کم در این مقطع، رهبری ایران عجله‌ای برای اتخاذ تصمیم‌هایی که می‌تواند حمله دیگری از سوی اسرائیل (و احتمالاً آمریکا) را به دنبال داشته باشد، ندارد. اولویت اصلی تهران در حال حاضر به نظر می‌رسد درس گرفتن از جنگ، بازسازی توانمندی‌های راهبردی و پرهیز از ریسک‌های غیرضروری است، به‌ویژه با توجه به این ارزیابی (قابل‌تردید) که اسرائیل علاقه‌مند به دور دیگری از رویارویی نیست.
بنابراین بسیار محتمل است که ایران در آینده قابل پیش‌بینی ترجیح دهد سیاست «ابهام هسته‌ای» را در پیش بگیرد و از مواد شکافت‌پذیری که پس از جنگ در اختیار دارد، به‌عنوان اهرم بالقوه در مذاکرات آینده استفاده کند.
آیا این سیاست می‌تواند زمانی تغییر کند که توان موشکی‌اش بازسازی شود؟ زمانی که ترامپ دیگر رئیس‌جمهور نباشد؟ زمانی که به این جمع‌بندی برسد که خطر حرکت به سوی گریز هسته‌ای کمتر از خطر انفعال است؟ قطعاً بله. اما آنچه روشن است این است که در حال حاضر در تهران شور و اشتیاقی برای عملی کردن همه تهدیدهایی که سال‌ها درباره واکنش به اسنپ‌بک مطرح شده، دیده نمی‌شود.
۳) اسنپ‌بک منجر به فروپاشی اقتصاد ایران، «تسلیم» در برابر دستورات آمریکا و حتی تغییر رژیم خواهد شد
پس از این همه سال تحریم و فشار اقتصادی بر ایران، انتظار می‌رفت در ارزیابی توانایی تحمیل امتیازات مؤثر به ایران، احتیاط بیشتری به خرج داده شود. تردیدی نیست که اسنپ‌بک تأثیر منفی تازه‌ای بر وضعیت اقتصادی ایران که همین حالا هم وخیم است خواهد گذاشت. هرچند اثرات اصلی اقتصادی تحریم‌های آمریکا و اروپا پیشتر برقرار بوده، اما روشن است که بازاعمال تحریم‌ها پیامدهای اقتصادی بیشتری خواهد داشت.
با این حال، خودداری ایران از پاسخ مثبت به سه خواسته اصلی سه کشور اروپایی (E3) برای تعویق اسنپ‌بک، همراه با آخرین سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای، نشان‌دهنده آن است که حتی شدیدترین فشار اقتصادی نیز برای وادار کردن ایران به امتیازدهی‌ای که آن را به معنای «تسلیم کامل» می‌بیند، کافی نیست.
