تایمز لندن در گزارشی درباره روابط سیاسی دونالد ترامپ و پوتین نوشت:
مثل تمام روابط پرتنش، «رابطهی برومنس» (رابطهی برادرانه-عاطفی) بین دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، بالا و پایینهای زیادی داشته است. از تعریف و تمجیدهای متقابل گرفته تا نوازش متقابل غرور یکدیگر و ساعتها گفتوگوی تلفنی، پوتین و ترامپ نزدیکترین رابطه بین دو رهبر آمریکایی و روس در تاریخ را داشتهاند.
اگرچه ترامپ در ماه مارس اعلام کرده بود که از حملات روسیه به غیرنظامیان اوکراینی «عصبانی» است، اما تا ماه مه به نظر میرسید رابطهاش با پوتین در حال بهبود است. بعد از تماس تلفنی دو ساعته، ترامپ پوتین را «مردی مؤدب» خواند و یکی از مشاوران ارشد کرملین گفت: «هیچکدام نمیخواستند مکالمه را تمام کنند.»
اما با توجه به اینکه هیچ نشانهای از تغییر هدف پوتین برای بمباران و تسلیم اوکراین وجود ندارد، شاید ترامپ تازه دارد متوجه میشود که رهبر روسیه، «بهترین دوستش» نیست — دستکم در عرصه ژئوپلیتیک.
روز دوشنبه، چند روز پس از آنکه کاخ سفید اعلام کرد پس از بررسی موجودیهای پنتاگون، ارسال تسلیحات به کییف را متوقف میکند، ترامپ اعلام کرد که آمریکا بستهای جدید از تسلیحات دفاعی برای اوکراینیها ارسال خواهد کرد. کرملین در پاسخ بیانیهای خشک و کوتاه صادر کرد و هشدار داد که اقدام ترامپ با «تلاشها برای حل و فصل صلحآمیز جنگ» همراستا نیست.
این تغییر در سیاست آمریکا زمانی رخ داد که ترامپ ظاهراً در حال بازنگری روابطش با پوتین بود. در اعترافی بیسابقه از شکست، رئیسجمهور آمریکا هفته گذشته اعتراف کرد که نتوانسته با «رابطه عالی» خود با پوتین، به توافق صلح یا حتی آتشبس در اوکراین برسد.
او بعد از تماس دیگری با پوتین در روز پنجشنبه گفت: «هیچ پیشرفتی با او نداشتم. فقط به نظر میرسد که میخواهد تا آخر برود و فقط مردم را بکشد. این خوب نیست.»
«پوتین کلی مزخرف به خورد ما میده»
روز سهشنبه، ترامپ مجدداً تأکید کرد که ناراضی است: «پوتین کلی مزخرف به خورد ما میده. همیشه خیلی مؤدب و خوشبرخورد است، اما معلوم میشود که همهاش بیمعنی بوده.»
او همچنین از پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا خواست تا به پیمانکاران نظامی فشار بیاورد که تولید تسلیحات را افزایش دهند. مشخص نبود که منظورش موشکهای رهگیر پاتریوت برای دفاع هوایی اوکراین بود یا چیز دیگری.
او گفت: «پیت، باید سرعتش رو بیشتر کنیم، بذار درستش کنن با نرخ بالاتر.»
بعد از تماس جمعه با ترامپ، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین گفت ترامپ با تقویت توانایی اوکراین برای «دفاع از آسمان» موافقت کرده است.
با اینکه ترامپ از پافشاری پوتین بر جاهطلبیهایش در اوکراین شگفتزده شده، اما نشانهها از مسکو مدتهاست که نشان میدهند علاقه پوتین به بهبود روابط با واشنگتن تنها برای گسترش حوزه نفوذ کرملین است.
پوتین از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه، تأکید کرده که مسکو تنها زمانی به تهاجم خود پایان میدهد که «علل ریشهای» جنگ را از بین ببرد — عبارتی که در واژگان کرملین یعنی براندازی دولت طرفدار غرب در کییف.
در ماه آوریل، فئودور لوکیانوف، رئیس اندیشکده شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه که به کرملین مشاوره میدهد، به تایمز گفت: «پوتین به همکاری با ترامپ علاقهمند است، نه به خاطر اوکراین، بلکه بهعنوان بخشی از فرآیند تغییرات جهانی.»
مدت زمان برد، اما به نظر میرسد ترامپ بالاخره پیام را گرفته است. آنچه مشخص نیست این است که آیا این لحظهی درک و آگاهی در سیاست آمریکا نسبت به اوکراین تأثیری خواهد گذاشت یا نه. پاسخ ممکن است چندان متفاوت نباشد.
در حالی که ترامپ پیشتر هشدار داده بود ممکن است تحریمهای ثانویه علیه کشورهایی چون چین و هند که از روسیه نفت و گاز میخرند، اعمال کند، اما هیچ نشانهای وجود ندارد که واقعاً قصد انجام این تهدید را داشته باشد. او روز سهشنبه دوباره گفت: «دارم بررسیش میکنم.»
آیا ترامپ از صلح دست میکشد و رابطه را عادی میکند؟
سام گرین، استاد سیاست روسیه در کالج کینگز لندن گفت: «پایان دادن به جنگ در اوکراین دیگر نگرانی اصلی برای ترامپ و دولتش نیست، تا حد زیادی چون به این نتیجه رسیدهاند که صلح شدنی نیست، بنابراین تمرکزشان را بردهاند سمت موضوعات دیگر مثل ایران و غزه.»
او اضافه کرد: «عامل اصلی در پیگیری صلح توسط ترامپ، تمایل شدیدش برای عادیسازی روابط با روسیه بوده. حالا سؤال اینجاست که در غیاب صلح، آیا این هدف را رها میکند یا سعی میکند جنگ را جدا از رابطه ببیند و همچنان به عادیسازی ادامه دهد؟ پاسخ آشکار است: این همان چیزی است که پوتین میخواهد.»
در مسکو، بسیاری از نوسانات رفتاری ترامپ خسته شدهاند. دیمیتری مدودف، نخستوزیر و رئیسجمهور پیشین روسیه، او را متهم کرد که «دوباره سوار ترن هوایی سیاسی مورد علاقهاش شده» — با نوسانات عجیب در ارسال تسلیحات به اوکراین و ارزیابیهای متناقض از گفتوگو با پوتین.
دیدگاه او را کانال تلگرامی جنگطلب روسی «وئنکور کوتنوک» نیز تأیید کرد. این کانال نوشت: «ترامپ … آنقدر اظهارات متناقض و متضاد از خود صادر میکند که ارزیابی سلامت روانیاش هر روز سختتر میشود.»
البته، این اولینبار نیست که پوتین و ترامپ در این وضعیت قرار میگیرند.
در سال ۲۰۱۶، وقتی ترامپ برای نخستینبار وارد کاخ سفید شد، برخی سیاستمداران روس پیروزی او را با شامپاین جشن گرفتند و فعالان کرملین مراسم تحلیف را در نزدیکی میدان سرخ برگزار کردند.
اوکراین برای جلب نظر ترامپ میجنگد
با این حال، امیدها به اینکه ترامپ نماینده کرملین در واشنگتن باشد، خیلی زود فروکش کرد؛ زیرا او تحریمهای جدیدی علیه روسیه وضع کرد و نخستین رئیسجمهور آمریکا بود که موشکهای ضد تانک به اوکراین ارسال کرد.
سام گرین میگوید: «من هرگز کاملاً نفهمیدم ریشه عاطفی رابطه ترامپ-پوتین چیست، اما این رابطه به طرز قابلتوجهی بادوام بوده — برخلاف بسیاری از روابط سیاسی دیگر ترامپ که خیلی راحت کنارشان گذاشته. بنابراین هنوز نمیتوان گفت این رابطه تمام شده.»
اوکراین هم در این رقابت برای جلب توجه ترامپ بیکار ننشسته است. پس از مشاجرهی زلنسکی با ترامپ در دفتر بیضی در فوریه، کییف تلاش کرد تا رابطه با رئیسجمهور پرنوسان آمریکا را بهبود بخشد؛ از جمله با امضای توافقی که به آمریکا دسترسی به معادن اوکراین میدهد و با ستایش از رهبری ترامپ.
به گزارش فایننشال تایمز؛ در تماس تلفنی روز جمعه، زلنسکی همچنین به ترامپ گفت که قصد دارد سفیر اوکراین در واشنگتن را تغییر دهد.
همپیمانان ترامپ در کنگره از اوکراین خواسته بودند اکسنا مارکارووا، سفیر فعلی را عوض کند؛ زیرا او دیداری از سوی زلنسکی با دموکراتها در ایالت پنسیلوانیا در جریان انتخابات ریاستجمهوری سال گذشته ترتیب داده بود.
نیروهای روس همچنان با پیشروی کند اما ثابت در میدان نبرد در اوکراین، به ویژه در شرق کشور، به جلو میروند.
مسکو همچنین حملات خود به کییف را افزایش داده؛ جایی که ماه گذشته تقریباً ۴۰ نفر در اثر حملات پهپادی و موشکی روسیه کشته شدند.
روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که برای نخستینبار یک روستا در منطقه دنیپروپتروفسک را پس از ماهها نبرد تصرف کرده است.
اما کییف میگوید روسیه هنوز جای پایی در این منطقه پیدا نکرده است.