به گزارش آیندگان؛ بر اساس طرح، ایران حاضر است ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را بازگرداند و به تدریج آن را به سطح ۲۰ درصد برای مقاصد پزشکی رقیق کند، مشروط به اینکه آمریکا تضمین امنیتی برای توقف حملات بدهد و تحریم‌ها را بردارد.
این پیشنهاد در ۱۶ سپتامبر به واشنگتن تحویل داده شد و به اروپایی‌ها نیز اطلاع داده شد، اما تاکنون پاسخی از دولت ترامپ دریافت نکرده است. اروپا همزمان «مکانیسم ماشه» را فعال کرده و سه شرط گذاشته است: ازسرگیری همکاری کامل ایران با آژانس، شفافیت درباره ذخایر اورانیوم، و گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا. تهران در توافقی با آژانس در ۹ سپتامبر پذیرفت طی یک ماه گزارشی درباره اورانیوم ۶۰ درصدی ارائه کند، اما اروپایی‌ها این اقدام را ناکافی دانسته‌اند.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اعلام کرده که حتی در صورت معقول بودن طرح عراقچی، «مکانیسم ماشه» متوقف نخواهد شد و مدعی شد عراقچی از حمایت ساختار سیاسی تهران برخوردار نیست. عراقچی این سخنان را رد کرد و گفت که پشتوانه کامل رهبر و شورای عالی امنیت ملی را دارد. منابع سیاسی ایرانی این وضعیت را نشانه سردرگمی غرب و فقدان رهبری روشن از سوی ترامپ توصیف کرده و هشدار داده‌اند که این پیشنهادی است که «هیچ‌کس توان نادیده گرفتن آن را ندارد.»
در ادامه ترجمه کامل گزارش امواج مدیا که با تیتر اصلی «Iran submits nuclear roadmap to Trump as E3 snub concessions» در روز ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵ و ساعتی پیش از تصمیم شورای امنیت برای بازگرداندن تحریم‌ها منتشر شده است را بخوانید؛
مقام‌های ایرانی و آمریکایی در روزهای اخیر تماس‌های مستقیمی برقرار کرده‌اند؛ امری که بنا بر اطلاع «امواج‌مدیا» نشان‌دهنده اراده سیاسی تهران برای جلوگیری از رویارویی قریب‌الوقوع هسته‌ای در شورای امنیت سازمان ملل است. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، با همتای آمریکایی خود، استیو ویتکاف، در تماس بوده است، در حالی که سایه تقابل بر سر تلاش اروپا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل به‌شدت سنگینی می‌کند.
قرار بود این دو مقام ارشد آخرین بار در ۱۵ ژوئن در عمان برای ششمین دور مذاکرات هسته‌ای امسال دیدار کنند. اما این نشست پس از حمله غافلگیرکننده اسرائیل به ایران در ۱۳ ژوئن و به‌دنبال آن بمباران سه سایت کلیدی هسته‌ای ایران توسط آمریکا در ۲۲ ژوئن از مسیر خود خارج شد. اندکی بعد، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا آتش‌بسی شکننده اعلام کرد.
نقشه‌راه برای توافق نهایی
رایزنی‌های اخیر عراقچی و ویتکاف به ارائه پیشنهادی از سوی ایران برای آغاز فوری گفت‌وگوها درباره توافق موقت هسته‌ای و سپس مذاکرات برای «توافق نهایی» منتهی شده است.
منابع سیاسی آگاه در ایران به «امواج‌مدیا» گفته‌اند عراقچی این پیشنهاد را در ۱۶ سپتامبر، یک روز پیش از تماس ویدئویی با همتایان خود از تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) و اتحادیه اروپا، به ویتکاف ارائه کرده است. خطوط کلی این پیشنهاد همچنین با وزرای خارجه اروپایی در میان گذاشته شد.
متن ارائه‌شده از سوی عراقچی دو اقدام همزمان را در روزهای باقی‌مانده تا بازاعمال تحریم‌های شورای امنیت در ۲۸ سپتامبر مشخص کرده است:
۱. ایران خواستار ازسرگیری مذاکرات برای دستیابی به توافق موقت است که دستور کار آن شامل بازگرداندن و رقیق‌سازی ذخایر اورانیوم با غنای بالا باشد. در مقابل، ایران از تروئیکا می‌خواهد پیگیری «مکانیسم ماشه» را متوقف کرده و موضوع رفع تحریم‌ها را روی میز بگذارند.
۲. برای فراهم کردن «زمان و فضای کافی» جهت گفت‌وگو درباره توافق موقت، ایران پیشنهاد می‌کند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که با «مکانیسم ماشه» گره خورده، برای چند ماه تمدید شود. به این معنا که اروپا همچنان اختیار بازگرداندن تحریم‌ها را دارد اما فعلاً از آن مسیر صرف‌نظر کند.
پس از دستیابی به توافق موقت، نقشه‌راه ایران دو گام دیگر را ترسیم می‌کند:
آمریکا باید «تضمین امنیتی قاطع و عینی» بدهد که هیچ‌گونه تجاوز دیگری علیه ایران صورت نخواهد گرفت. در برابر، ایران روند بازگرداندن فیزیکی ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را آغاز می‌کند.
پس از بازگرداندن این ذخایر، سه گام متوالی برداشته خواهد شد؛ لغو دائمی قطعنامه ۲۲۳۱ توسط شورای امنیت، رقیق‌سازی ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی به سطح ۲۰ درصد برای تولید صفحات سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران جهت تولید رادیوایزوتوپ‌های پزشکی، و در نهایت لغو تحریم‌هایی که در توافق موقت تعیین شده است. سپس مذاکرات برای توافق نهایی آغاز خواهد شد.
یک منبع سیاسی ارشد ایرانی که نخواست نامش فاش شود به «امواج‌مدیا» گفت دولت ترامپ هنوز به پیشنهاد عراقچی در ۱۶ سپتامبر پاسخی نداده است. منبعی دیگر در تهران نیز بدبین است که ترامپ از انتظار خود برای تسلیم ایران دست بردارد؛ انتظاری که می‌تواند زمینه‌ساز تقابل نظامی دوباره شود.
هموار کردن مسیر توافق
پس از بمباران‌های اسرائیل و آمریکا در ژوئن، ایران همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را محدود کرد و ادامه گفت‌وگو با دولت ترامپ را مشروط به تضمین عدم حملات بیشتر در جریان مذاکرات دانست. واشنگتن تاکنون چنین تضمینی ارائه نکرده است. در همین حال، سرنوشت حدود ۴۰۰ کیلوگرم ذخایر اورانیوم با غنای بالا که ایران می‌گوید زیر آوار سایت‌های بمباران‌شده مدفون است، به نگرانی غربی‌ها تبدیل شده است. تندروهای ایران این نگرانی را به‌عنوان یکی از معدود نقاط قوت باقی‌مانده خود می‌بینند.
ماه گذشته، با هدف افزایش فشار، سه کشور اروپایی عضو برجام «مکانیسم ماشه» را فعال کردند؛ اقدامی که جمهوری اسلامی مشروعیت آن را زیر سؤال می‌برد اما انتظار می‌رود به بازاعمال همه تحریم‌های سازمان ملل منجر شود. اروپا برای جلوگیری از این سناریو سه شرط تعیین کرده است: ازسرگیری کامل همکاری با آژانس، شفافیت درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آغاز گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا.
با میانجیگری مصر، ایران و آژانس در ۹ سپتامبر به سازوکاری توافق کردند که بر اساس آن تهران یک ماه فرصت دارد گزارشی درباره ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود ارائه کند. سپس دو طرف درباره نحوه راستی‌آزمایی گزارش توسط آژانس ــ از جمله بازرسی‌ها ــ وارد مذاکره خواهند شد. این سازوکار دو شرط از سه شرط اروپا را پوشش می‌دهد، اما مقام‌های اروپایی آن را ناکافی و کند دانسته‌اند. در همین حال، پیشنهاد عراقچی به ویتکاف ظاهراً در پی پاسخ به خواسته اروپایی‌ها برای گفت‌وگوی مستقیم تهران و واشنگتن است.
با وجود تلاش آشکار ایران برای جلوگیری از رویارویی هسته‌ای در نیویورک در هفته آینده، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در ۱۸ سپتامبر به رسانه‌های اسرائیلی گفت «مکانیسم ماشه» فارغ از اینکه پیشنهاد عراقچی «معقول» باشد یا نه، اجرا خواهد شد. او این موضع را تا حدی ناشی از این دانست که وزیر خارجه ایران از حمایت «ساختار» در تهران برخوردار نیست.
عراقچی که به‌طور گسترده‌ای باور بر این است که از حمایت رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران برخوردار است ــ بلافاصله واکنش نشان داد: «به‌جای مواجهه با این طرح بر اساس محتوا، اکنون ایران با فهرستی از بهانه‌ها و انحراف‌های آشکار روبه‌روست؛ از جمله ادعای مضحک مبنی بر اینکه وزارت خارجه نماینده کل حاکمیت سیاسی نیست.» او خطاب به رئیس‌جمهور فرانسه افزود: «خوشحالم که آقای ماکرون اذعان دارد پیشنهاد من معقول است. اما او و جهان باید بدانند که من از حمایت کامل جمهوری اسلامی ایران، از جمله شورای عالی امنیت ملی کشورم برخوردارم.»
محافل سیاسی در تهران این وضعیت را نشانه سردرگمی غرب در برابر فقدان رهبری روشن از سوی ترامپ توصیف می‌کنند. یکی از منابع ارشد سیاسی ایرانی به «امواج‌مدیا» گفت: «همگی در یک دوگانگی گرفتارند. نه می‌توانند توافق را رد کنند و نه می‌توانند آن را بپذیرند. می‌گویند توافق معقول است، اما بعد ادعا می‌کنند عراقچی تنهاست.» این منبع با اشاره به احتمال دیپلماسی دقیقه نود در مجمع عمومی سازمان ملل ــ در حالی که آمریکا نشانه‌ای از انعطاف نشان نمی‌دهد ــ تأکید کرد: «این پیشنهادی است که هیچ‌کس توان نادیده گرفتن آن را ندارد.»