به گزارش آیندگان؛ او شامگاه پنج‌شنبه ۲۰ شهریور گفت: «اگر الان از گروسی بپرسید می‌گوید قرار بر بازرسی در توافق جدید هست. هست، اما باید شورای عالی امنیت ملی تایید کند. همه درخواست‌های بازرسی باید از طریق شورای عالی امنیت ملی تایید شود.»
پس از امضای توافقی بین جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدیر کل آژانس اعلام کرد توافق آژانس با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی مبتنی بر بازگشت بازرسان به همه تاسیسات اتمی و گزارش درباره مراکز مورد حمله خواهد بود.
با این حال اندکی پس از این اظهارات، عباس عراقچی گفت که همکاری‌ها دیگر نمی‌تواند مانند گذشته ادامه یابد و باید چارچوب جدیدی برای آن تعریف شود.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، چهارشنبه ۱۹ شهریور در روایتی متفاوت از مدیرکل آژانس درباره توافقی که در قاهره امضا شد، گفت: «بر اساس این توافق باید تاکید کنم که هیچ دسترسی به بازرسین آژانس داده نمی‌شود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر که به‌دلیل تعویض سوخت و بنا به مصوبه شورای عالی امنیت ملی از قبل در جریان بوده و همچنان ادامه دارد.»
عراقچی افزود: «نفس این توافق هیچ دسترسی تازه‌ای را ایجاد نمی‌کند.»
این در حالی است که گروسی پیش‌تر گفته بود که این توافق شامل همه تاسیسات و مراکز در ایران می‌شود و همچنین گزارش‌دهی الزامی درباره همه تأسیسات مورد حمله قرار گرفته، از جمله مواد هسته‌ای موجود در آنها را نیز در نظر می‌گیرد.
مدیرکل آژانس گفته بود که برای این منظور، ایران از رویه‌های داخلی تازه‌تصویب‌شده خود پیروی خواهد کرد و این راه را برای بازرسی‌ها و دسترسی‌های لازم باز خواهد کرد.
عراقچی در اظهارات پنج‌شنبه شب خود درباره توافق با مدیرکل آژانس در مصر گفت: «آژانس در توافق جدید قبول کرده که شرایط جدیدی ایجاد شده که باید همکاری‌ها تغییر کند و دیگر نمی‌تواند مثل قبل باشد.»
او افزود: «آژانس پذیرفته که شکل جدید همکاری‌ها باید طبق قانون مجلس شورای اسلامی باشد.»
به گفته وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، آژانس پذیرفته بین تاسیسات بمباران‌شده و نشده تفکیک قائل شود.
عراقچی گفت: «درباره تاسیسات بمباران‌نشده، قاعده جدید این است که آژانس مورد به مورد درخواست می‌کند، اگر مورد پذیرش شورا قرار بگیرد، دسترسی داده خواهد شد.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در حالی از همکاری مشروط و مورد به مورد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن گفت که آمریکا و سه کشور اروپایی در آستانه بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل متحد بار دیگر به تهران هشدار دادند.
بریتانیا، آلمان و فرانسه چهارشنبه ۱۹ شهریور در بیانیه مشترکی که در جلسه شورای حکام خوانده شد، با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی باید فورا همکاری با آژانس را از سر بگیرد، اعلام کرد عقب‌نشینی تهران از تعهدات برجامی و توقف همکاری‌های پادمانی، توانایی آژانس برای نتیجه‌گیری درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران را «به شدت مختل کرده است».
این سه کشور با اشاره به آغاز روند فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» در شورای امنیت گفت اکنون لحظه‌ای حساس فرا رسیده و تهران باید گام‌های عملی و فوری بردارد تا نشان دهد به‌دنبال راه‌حل دیپلماتیک است.
اروپا همچنین با استقبال از توافق اخیر ایران و آژانس برای از سرگیری بازرسی‌ها، یادآور شد که اجرای فوری و کامل این توافق «غیرقابل مذاکره» است.
هم‌زمان، هاوارد سالومون، نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اقدام فوری حکومت ایران را «حیاتی و ضروری» خواند و هشدار داد در صورت تداوم عدم همکاری، شورای حکام باید آماده اتخاذ گام‌های سخت‌گیرانه‌تر باشد.
او توقف اجرای تعهدات هسته‌ای از سوی ایران را «غیرقابل قبول و عمیقا نگران‌کننده» توصیف کرد و تاکید کرد واشینگتن آماده مذاکره با حسن نیت است، اما این تهران است که از تعامل خودداری می‌کند.
در مقابل، روسیه از فشار اروپا و آمریکا به ایران انتقاد کرد. نمایندگی روسیه در وین موضع سه کشور اروپایی را «لجاجت» توصیف کرد و گفت این کشورها در حل مسائل مربوط به برجام ناتوان بوده‌اند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه، پیشنهاد داد طرف‌های اولیه برجام مشورت‌های فوری برگزار کنند تا از بروز بحران تازه جلوگیری شود.
اتحادیه اروپا و آمریکا در نهایت تاکید کردند مسیر دیپلماتیک تنها زمانی معنا خواهد داشت که ایران همکاری کامل با آژانس را از سر بگیرد. در غیر این صورت، فعال‌سازی مکانیسم ماشه به بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی منجر خواهد شد.
تاسیسات اصفهان بدون بازرسی و انباشت بی‌سابقه اورانیوم
بریتانیا، فرانسه و آلمان در بخش دیگری از بیانیه خود با اشاره به گزارش جمهوری اسلامی مبنی بر ایجاد تاسیسات جدید غنی‌سازی در اصفهان یادآور شدند که به دلیل عدم همکاری تهران، آژانس حتی قادر به بازرسی این مرکز نبوده است.
این سه کشور اروپایی بار دیگر تاکید کردند جمهوری اسلامی تنها کشوری است که بدون داشتن سلاح هسته‌ای اورانیوم را تا این سطح غنی‌سازی کرده و هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد.
آنها خواستار ارسال «پیامی واحد و روشن» از سوی شورای حکام شدند و تاکید کردند: «ایران باید فورا به اجرای کامل توافق پادمان و دسترسی آژانس بازگردد. ما همراه با مدیرکل از ایران می‌خواهیم گفت‌وگوهای خود را با آژانس نهایی کند تا اجرای کامل بازرسی‌ها بدون تاخیر از سر گرفته شود.»
اندیشکده آمریکایی از ساخت‌وساز گسترده در مرکز هسته‌ای «کلنگ گزلا» در نزدیکی نطنز خبر داد
سه کشور با استناد به گزارش مدیرکل آژانش یادآور شدند چند تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در ژوئن ۲۰۲۵ هدف حمله قرار گرفت و تاکید کردند فرانسه، آلمان و بریتانیا در این حملات نقشی نداشته‌اند.
به‌گفته آنها، تنش‌زایی هسته‌ای جمهوری اسلامی به سطحی «بی‌سابقه» رسیده و تا ۱۳ ژوئن، کل ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران ۴۸ برابر سقف برجام بوده، ذخیره اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد به بیش از ۴۴۰ کیلوگرم رسیده و ایران اکنون بیش از ده برابر حد معیاری آژانس (موسوم به «مقدار قابل‌توجه») از اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد.
«مقدارِ قابل‌توجه» در تعریف آژانس، میزانی از ماده است که با آن، امکان ساخت یک وسیله انفجاری هسته‌ای منتفی دانسته نمی‌شود. سه کشور اروپایی اعلام کردند که ایران تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای است که تا این سطح غنی‌سازی کرده و توجیه غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۱ مرداد گفت از سرنوشت و محل نگهداری فعلی ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی حکومت ایران اطلاعی ندارد اما این ذخایر پیش‌تر در تاسیساتی نگهداری می‌شد که هدف بمباران آمریکا قرار گرفتند.
عراقچی از محل نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی ابراز بی‌اطلاعی کرد
در ادامه بیانیه سه کشور اروپایی آمده که آژانس «تداوم دانش» خود را از خردادماه نسبت به موجودی مواد هسته‌ای در ایران از دست داده است؛ این در حالی است که پیش‌تر نیز پیوستگی دانسته‌ها در حوزه تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها و بِلوزها، آبِ سنگین و UOC از دست رفته بود.
سه کشور تصریح کردند: نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران «تقریبا به صفر نزدیک شده» و «هزاران کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده» نزدیک سه ماه است که راستی‌آزمایی نشده باقی مانده است.
واکنش روسیه
سورن آگاجانیان، سخنگوی نمایندگی دائم فدراسیون روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران، از سه کشور اروپایی به دلیل «لجاجت» آنها بر فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی انتقاد کرد.
آگاجانیان گفت این کشورها در ایفای نقش خود در حل‌وفصل مسائل مربوط به برجام ناتوان بوده‌اند.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، پیشنهاد داد که طرف‌های اولیه توافق هسته‌ای (برجام) در حاشیه این نشست، مشورت‌های فوری برگزار کنند تا از افزایش تنش‌ها و بروز بحران جدید جلوگیری شود.
به‌گفته نمایندگی روسیه، گزارش نماینده دائم بریتانیا در نشست – به نمایندگی از سه کشور اروپایی – لحنی تند داشت و در آن عملا به محدود بودن نقش اروپا در روندهای سیاسی مربوط به جمهوری اسلامی اذعان شد.
این نمایندگی افزود با توجه به چنین موضع‌گیری‌هایی، بعید است از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا در مشورت‌های احتمالی آینده، رویکردی سازنده ارائه شود.
سه کشور اروپایی در ششم شهریور روند فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت خودکار تحریم‌ها سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی را آغاز کردند.
بر این اساس، یک مهلت ۳۰ روزه آغاز شده که در پایان آن اگر توافقی حاصل نشود، تمامی قطعنامه‌های تعلیق‌شده شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی به‌طور خودکار بازمی‌گردد.