جنگ ۱۲ روزه؛ موشک‌های ایرانی چطور به سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل نفوذ کردند؟

روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی نوشته که جمهوری اسلامی در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل با تغییر تاکتیک‌های پرتاب موشک و شناسایی ضعف‌های دفاعی اسرائیل از طریق «آزمون و خطا»، موفق شد در طول «جنگ ۱۲ روزه» عملکرد خود را بهبود بخشد و بیشتر به سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل نفوذ کند.
تصویر جنگ ۱۲ روزه؛ موشک‌های ایرانی چطور به سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل نفوذ کردند؟

این موضوع را تحلیل‌گران دفاع موشکی در بررسی لاشه موشک‌ها و داده‌های منابع آزاد عنوان کرده‌اند.

بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، تهران شروع به پرتاب موشک‌های پیشرفته‌تر و دوربردتر از مکان‌های متنوع‌تری در عمق خاک ایران کرد. جمهوری اسلامی همچنین توانست زمان‌بندی حملات را بهبود بخشد و اهداف را در مناطق مختلفی از اسرائیل پخش کند—با وجود آن‌که بیشتر موشک‌ها و پهپادها رهگیری شدند.

تحلیل داده‌ها از سوی اندیشکده‌هایی در اسرائیل و واشنگتن نشان می‌دهد که هرچند تعداد موشک‌های پرتابی ایران کاهش یافت، اما نرخ نفوذ موشک‌ها افزایش یافت.

به گفته مؤسسه یهودی امنیت ملی آمریکا (JINSA) مستقر در واشنگتن، در شش روز اول جنگ، تنها ۸ درصد از موشک‌های ایران از سامانه‌های دفاع هوایی عبور کردند. اما در نیمه دوم درگیری، این رقم به ۱۶ درصد رسید.

مورا دیتش، رئیس تحلیل داده در مؤسسه مطالعات امنیت ملی دانشگاه تل‌آویو (INSS)، گفت این آمار شامل پرتاب‌های ناموفق یا رهگیری‌هایی که در خارج از آسمان اسرائیل رخ داده‌اند، نمی‌شود. همچنین تمایزی میان رهگیری‌های ناموفق و موشک‌هایی که اسرائیل عمداً اجازه داده در مناطق غیرمسکونی فرود آیند وجود ندارد.

رسانه آمریکایی تأکید کرده که سامانه‌های دفاعی اسرائیل از جمله گنبد آهنین (Iron Dome)، که با همکاری ایالات متحده توسعه یافته، جزو پیشرفته‌ترین سامانه‌های جهان هستند—اما هیچ سیستم دفاعی کاملاً نفوذناپذیر نیست. رافائل کوهن، کارشناس ارشد سیاسی از اندیشکده رَند (RAND) که با پنتاگون همکاری دارد، گفته: «هر سامانه موشکی—even پیشرفته‌ترین‌ها—نهایتاً نشتی دارد.»

ارتش اسرائیل (IDF) نرخ رهگیری موفق را طی جنگ ۹۰ تا ۹۵٪ اعلام کرده بود، اما آمار نهایی پس از آتش‌بس نرخ کل را حدود ۸۶ درصد نشان داد.

اسرائیل با هدف‌گیری موفق پرتابگرهای موشکی ایران، مانع از استفاده ایران از موشک‌های قدیمی، دقیق‌ناشده و کوتاه‌برد شد، اما همین اقدام، باعث شد تهران زودتر از پیش‌بینی، از موشک‌های پیشرفته و دوربرد خود استفاده کند.

بر اساس تصاویر لاشه موشک‌ها، ایران حداقل در دو نقطه از اسرائیل از موشک مافوق‌صوت “فتاح-۱” استفاده کرده است. این موشک، از خارج جو به‌سرعتی معادل ۱۰ برابر سرعت صوت وارد می‌شود و کلاهکی دارد که در میانه مسیر شکافته می‌شود که رهگیری آن را بسیار دشوار می‌سازد. تنها سامانه‌هایی مانند پیکان ۳ (Arrow 3) و دیویدز اسلینگ (David’s Sling) قادر به رهگیری این تهدیدات پیچیده هستند.

ایران همچنین تاکتیک‌های شلیک را تغییر داد: از حملات سنگین شبانه با بیش از ۳۰ موشک، به حملات کوچک‌تر در روز از مکان‌هایی متنوع روی آورد. الگوهای پرتاب و زمان‌بندی‌ها را متنوع کرد، شهرهای دورافتاده را هدف قرار داد، و فواصل بین حملات را تغییر داد.

به‌گفته تحلیل‌گران، با طولانی‌شدن جنگ، اسرائیل با کمبود موشک رهگیر و هزینه‌های عملیاتی سنگین مواجه شد و مجبور شد فقط تهدیدات جدی را رهگیری کند.