به گزارش آیندگان، آلتمن گفت که جدیدترین مدل هوش مصنوعی شرکت OpenAI یعنی GPT-5 از بسیاری جهات از افراد زیادی باهوش‌تر است، اما یک هوش مصنوعی فوق‌العاده هوشمند پیش از پایان این دهه ظهور خواهد کرد. او گفت: «اگر تا سال ۲۰۳۰ مدل‌هایی نداشته باشیم که توانایی‌های خارق‌العاده‌ای داشته باشند و کارهایی انجام دهند که ما خودمان قادر به انجام آن نیستیم، بسیار شگفت‌زده خواهم شد.»
آلتمن در این گفتگو که پولتیکو منتشر کرده، همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اینکه هوش جامع مصنوعی چه مقدار از مشاغل امروزی را از بین می‌برد، گفت حتی بدون تأثیر هوش مصنوعی، بسیاری از مشاغل ۳۰ سال پیش امروز وجود ندارند. او همچنین پیش‌بینی کرد که ۳۰ تا ۴۰ درصد از کارهایی که اکنون در اقتصاد انجام می‌شوند در آینده‌ای نه‌چندان دور توسط هوش مصنوعی انجام خواهند شد.
همچنین وقتی از مدیرعامل OpenAI پرسیده شد چه توصیه‌ای به پسر می‌کند تا شغلش طی ۳۰ سال آینده توسط هوش مصنوعی جایگزین نشود، او گفت: «فرامهارت اینکه چگونه یاد بگیریم، یادگیری سازگاری، و یادگیری تاب‌آوری در برابر تغییرات زیاد. یادگیری اینکه چگونه بفهمیم مردم چه می‌خواهند، چگونه برای آنها محصولات و خدمات مفید بسازیم و چگونه در جهان تعامل داشته باشیم.»
آلتمن با نظر «الیزر یودکوفسکی»، محقق هوش مصنوعی، که معتقد است این فناوری می‌تواند انسان را مانند مورچه نابود کند، مخالف است. مدیرعامل OpenAI عقیده دارد که هوش جامع مصنوعی با انسان مانند یک والد مهربان رفتار خواهد کرد.
این دیدگاه تا حدودی مشابه دیدگاه‌های «جفری هینتون»، پدرخوانده هوش مصنوعی و «یان لکان»، دانشمند ارشد هوش مصنوعی متا، است که اخیراً گفته بودند ایجاد «غریزه مادری» در مدل‌های هوش مصنوعی اهمیت دارد تا این مدل‌ها واقعاً به مردم اهمیت بدهند.
در ادامه، ترجمه کامل مصاحبه پولیتکو با سم آلتمن که با تیتر اصلی «When Sam Altman Predicts a ‘Superintelligence’ Might Arrive» روز ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ منتشر شده است را بخوانید؛
سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، در پیش‌بینی درباره آینده هوش مصنوعی محتاط است. اما اگر کمی به او فشار بیاورید، دست‌کم حاضر می‌شود به این پرسش پاسخ دهد که چه زمانی یک «ابرهوش» ــ سامانه‌ای هوشمندتر از انسان ــ پدیدار خواهد شد.
او در مصاحبه‌ای با شبکه خبرنگاران جهانی آکسل اشپرینگر ــ که پولیتیکو مگزین هم بخشی از آن است ــ گفت: «بی‌تردید می‌گویم تا پایان این دهه، یعنی تا ۲۰۳۰، اگر مدل‌هایی نداشته باشیم که فوق‌العاده توانمند باشند و کارهایی انجام دهند که خود ما قادر به انجام‌شان نباشیم، بسیار شگفت‌زده خواهم شد.»
آلتمن این سخنان را در برلین مطرح کرد؛ جایی که امسال جایزه آکسل اشپرینگر را دریافت کرد.
هوش مصنوعی با سرعت رشد می‌کند. به‌طور دقیق چه زمانی فکر می‌کنید یک ابرهوش که در همه جنبه‌ها از انسان باهوش‌تر باشد پدیدار شود؟
به نظر من در بسیاری جهات، GPT-5 همین حالا هم دست‌کم از من و فکر می‌کنم از خیلی‌های دیگر باهوش‌تر است. GPT-5 می‌تواند کارهای شگفت‌انگیزی انجام دهد که بسیاری از مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند یا آن را بسیار تحسین‌برانگیز می‌یابند. اما هنوز هم کارهای زیادی هست که نمی‌تواند انجام دهد و انسان‌ها به‌راحتی انجام می‌دهند. فکر می‌کنم مسیر پیش‌رو برای مدتی چنین باشد؛ می‌بینیم که سامانه‌های هوش مصنوعی در برخی کارها فوق‌العاده‌اند، در برخی دیگر مشکل دارند و انسان‌ها از این ابزارها استفاده می‌کنند و بینش انسانی، خلاقیت و ابتکار خود را در ways مهم به‌کار می‌گیرند.
با این حال انتظار دارم شیب پیشرفت قابلیت‌های هوش مصنوعی بسیار تند بماند. فقط در دو سه سالی که از راه‌اندازی چت‌جی‌پی‌تی گذشته، شاهد شده‌ایم مدل‌ها چقدر توانمندتر شده‌اند. هیچ نشانه‌ای از کندشدن این روند نمی‌بینم. فکر می‌کنم تا یکی دو سال دیگر، بسیار محتمل خواهد شد که هوش مصنوعی بتواند مثلاً کشفیات علمی انجام دهد که انسان‌ها به‌تنهایی قادر به انجام‌شان نیستند. برای من از آن نقطه به بعد است که حس می‌کنم می‌توانیم به‌درستی نام «ابرهوش» را به آن بدهیم.
پیش‌بینی دقیقی از سال ظهور این ابرهوش دارید؟
یکی از چیزهایی که مدام آموخته‌ام این است که گرچه می‌توان گفت شیب پیشرفت بسیار تند است، دشوار است دقیق بگوییم این ماه یا این سال اتفاق می‌افتد. اما بی‌تردید می‌گویم تا پایان این دهه، یعنی تا ۲۰۳۰، اگر مدل‌هایی نداشته باشیم که فوق‌العاده توانمند باشند و کارهایی انجام دهند که ما قادر به انجام‌شان نیستیم، بسیار شگفت‌زده خواهم شد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند کل پروفایل‌های شغلی، از حسابدار تا مشاور بانکی، ناپدید خواهد شد. به‌نظر شما چند درصد از مشاغل امروز در آینده نزدیک به‌طور کامل از بین می‌رود؟
در یک بازه ۳۰ ساله انتظار تغییرات زیادی را دارم. اما در ۳۰ سال، مشاغل همیشه تغییر می‌کنند. به شغل‌هایی فکر کنید که ۳۰ سال پیش انجام می‌دادیم و امروز اصلاً وجود ندارند، یا شغل‌های جدیدی که تصورشان ۳۰ سال پیش دشوار بود و امروز عادی شده‌اند. یادم هست آماری خوانده بودم که تقریباً هر ۷۵ سال، نیمی از مشاغل جامعه عوض می‌شود؛ حتی بدون هوش مصنوعی. ممکن است همین اتفاق بیفتد. انتظار دارم حالا سریع‌تر رخ دهد. چیزی که به‌نظر من مفید است این است که به درصد وظایف فکر کنیم، نه درصد مشاغل. در بسیاری از مشاغل، بخش عمده معنای آن شغل تغییر خواهد کرد. هوش مصنوعی می‌تواند خیلی بهتر کارها را انجام دهد و مردم را آزاد کند تا کارهای بیشتر و متفاوت انجام دهند. البته مشاغل کاملاً جدیدی به‌وجود خواهد آمد و بسیاری از مشاغل فعلی کاملاً از بین می‌رود و جای خود را به این شغل‌های جدید می‌دهد. اما فکر می‌کنم جذاب‌تر این است که ببینیم در هر شغل، چه درصدی از وظایف روزمره توسط هوش مصنوعی انجام خواهد شد. به‌آسانی می‌توانم دنیایی را تصور کنم که ۳۰ یا ۴۰ درصد وظایفی که امروز در اقتصاد انجام می‌شود، در آینده‌ای نه‌چندان دور توسط هوش مصنوعی انجام شود.
شما امسال پدر شدید. چه نوع تحصیلی را به پسرتان توصیه می‌کنید تا شغلش ظرف ۳۰ سال صرفاً با هوش مصنوعی جایگزین نشود؟
فرامهارت یادگرفتنِ یادگیری، توانایی سازگارشدن، تاب‌آوری در برابر تغییرات زیاد. یاد گرفتنِ اینکه مردم چه می‌خواهند، چگونه محصولات و خدمات مفید برایشان بسازید، چگونه در جهان تعامل کنید.
کاملاً مطمئنم که انسان‌ها همچنان در مرکز داستان برای یکدیگر خواهند بود. همین‌طور مطمئنم که میل انسان به چیزهای جدید، میل به مفید بودن برای دیگران، میل به ابراز خلاقیت بی‌نهایت است. در تمام انقلاب‌های فناورانه قبلی، مردم ــ به‌درستی ــ می‌پرسیدند حالا قرار است چه کار کنیم؟ در عصر صنعتی، ماشین‌ها آمدند و کارهایی را انجام دادند که ما انجام می‌دادیم و گفتیم نقش ما چه خواهد شد؟ هر نسل تازه از خلاقیت و ایده‌های جدید و همه ابزارهای ساخته‌شده نسل قبل استفاده کرد تا ما را شگفت‌زده کند. مطمئنم بچه‌های من هم همین کار را خواهند کرد.
شما بسیار خوش‌بین به‌نظر می‌رسید، اما منتقدانی هم هستند که بیشتر جنبه تاریک و خطرها را می‌بینند. مثلاً الیزر یودکوفسکی پژوهشگر مشهور هوش مصنوعی می‌گوید رابطه بین ابرهوش و انسان‌ها تقریباً مثل رابطه انسان و مورچه‌هاست: ما فکر نمی‌کنیم که باید تپه مورچه را نابود کنیم یا نه؛ اگر سر راهمان باشد، نابودش می‌کنیم. ترس شخصی شما چقدر است که هوش مصنوعی در نهایت ما را مثل مورچه ببیند و نابود کند؟
من روایت‌های بسیاری شنیده‌ام درباره اینکه رابطه هوش مصنوعی با بشریت چگونه خواهد بود. روایتی که همیشه موردعلاقه من بوده این است: هم‌بنیان‌گذارم ایلیا سوتسکِوِر یک‌بار گفت امیدوار است شیوه‌ای که یک AGI با بشریت رفتار می‌کند، یا همه AGIها رفتار می‌کنند، مثل یک والد مهربان باشد. با توجه به پرسش شما این به ذهنم آمد و فکر می‌کنم این قاب‌بندی به‌ویژه زیباست.
با این حال فکر می‌کنم وقتی اصلاً این پرسش را می‌پرسیم، داریم AGI را انسان‌وار می‌کنیم. آنچه خواهد بود ابزاری فوق‌العاده توانمند است و حتی اگر هیچ قصد و نیتی نداشته باشد، با درخواست ما برای انجام کاری می‌تواند عوارض جانبی یا پیامدهایی داشته باشد که نمی‌فهمیم. بنابراین بسیار مهم است که آن را با ارزش‌های انسانی همسو کنیم. ما این فرصت را داریم که این ابزار را با ارزش‌های انسانی همسو کنیم و فکر نمی‌کنم انسان‌ها را مثل مورچه‌ها ببیند؛ بگذارید همین را بگویم.
منتقدان شما را متهم می‌کنند که اوپن‌ای‌آی را از یک مؤسسه غیرانتفاعی که قرار بود خطرات هوش مصنوعی را مطالعه کند به یک بنگاه تجاری تبدیل کرده‌اید و در این مسیر تا حدی خطرات امنیتی را نادیده گرفته‌اید. با این انتقاد موافقید؟ برایتان مهم است؟ یا فکر می‌کنید گاهی برای پیشرفت باید به‌هرحال جلو رفت؟
قبل از هر چیز ما همچنان یک نهاد غیرانتفاعی داریم و همیشه خواهیم داشت. امیدوارم و باور دارم که بهترین و از نظر منابع غنی‌ترین و به‌امید خدا اثرگذارترین نهاد غیرانتفاعی تمام دوران را داشته باشیم. این برای مأموریت ما بسیار مهم است. همچنین نقش حاکمیتی این ساختار و اطمینان از پایبندی ما به مأموریت‌مان و اولویت دادن به ایمنی، رفاه و بیشینه کردن سود برای بشریت مهم است.
ما آشکارا اشتباهاتی کرده‌ایم و همان‌طور که این فناوری تازه را می‌فهمیم در آینده هم اشتباهاتی خواهیم کرد. اما در مجموع، از کارنامه تیممان در فهمیدن اینکه چگونه این خدمات را ایمن، به‌طور گسترده سودمند و به‌طور گسترده در دسترس بسازیم بسیار افتخار می‌کنم. یکی از باورهای اصلی ما این است که اگر بتوانیم این ابزار را بسازیم، با ارزش‌های انسانی همسو کنیم و سپس آن را در اختیار مردم بگذاریم تا همه چیزهایی را که می‌خواهند با آن انجام دهند بیان کنند، این برای جهان عالی خواهد بود و عمیقاً با مأموریت ما سازگار است.
در اروپا اکنون بحث داغی درباره قانون هوش مصنوعی (AI Act) برای تنظیم‌گری این فناوری در جریان است. نظر شما چیست؟ این قوانین خوبند؟ بیش از حدند یا باید کلاً کنار گذاشته شوند؟
بدیهی است این پرسشی برای مردم اروپا و سیاست‌گذاران اروپایی است. دیروز با شرکت‌های آلمانی زیادی دیدار کردم و همه هم نگرانی از مقررات بیش از حد را ابراز کردند و هم امید به اینکه مقررات منطقی باشد و از مردم اروپا و جهان محافظت کند. من هم امیدوارم به توازن خوبی برسیم.
همچنین با صدراعظم آلمان دیدار داشتید. از آن گفت‌وگو چه چیزی برداشت کردید؟
بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم. گفت‌وگوی عالی داشتیم درباره ضرورت ساخت زیرساخت در آلمان برای ارائه خدمات هوش مصنوعی در آلمان، توسط آلمان و برای آلمان. ما از اعلامیه اخیرمان با SAP و مایکروسافت برای ارائه یک «ابر حاکمیتی» برای بخش عمومی آلمان تا از مدل‌های پیشرفته استفاده کنند و حاکمیت خود را حفظ کنند بسیار هیجان‌زده‌ایم.
شما می‌گویید می‌خواهید در آلمان زیرساخت بسازید. مشکل این است که برق در آلمان تقریباً سه برابر آمریکا و پنج برابر چین گران است. آیا آلمان حتی مکان جذابی برای اوپن‌ای‌آی هست؟
بی‌شک هزینه‌های انرژی برای هوش مصنوعی چالش است. با این حال گفت‌وگوی خوبی هم درباره چگونگی پاسخ به نیازهای انرژی هوش مصنوعی داشتیم. فراتر از آن، فکر می‌کنم استفاده از هوش مصنوعی یکی از بهترین استفاده‌های انرژی خواهد بود، چه در آلمان باشد، چه روی سرورهایی که جای دیگری قرار دارند چون نمی‌خواهید مراکز داده را اینجا بسازید؛ که انتخابی کاملاً معتبر است.
اهمیت ارائه هوش مصنوعی در آلمان به کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان آلمانی بسیار بالاست. آلمان بزرگ‌ترین بازار ما در اروپا و پنجمین بازار بزرگ ما در جهان است. تقریباً همه جوانان آلمانی از چت‌جی‌پی‌تی استفاده می‌کنند. پس هوش مصنوعی اینجاست و مردم از آن بهره می‌برند و ما به این کار ادامه خواهیم داد و چالش‌های انرژی را حل خواهیم کرد.
توصیه شما به آلمان برای کاهش قیمت انرژی چیست؟ فکر نمی‌کنید کنار گذاشتن انرژی هسته‌ای از منظر شما کاملاً دیوانه‌وار است؟
ببینید، باز این به مردم آلمان بستگی دارد و من همه ملاحظات محلی را نمی‌دانم. شخصاً باور دارم که انرژی هسته‌ای، شکافت پیشرفته و کل این مجموعه رویکردها از امیدبخش‌ترین راه‌ها برای انرژی است و جهان باید بیشتر به آن بپردازد.
در صنعت فناوری آمریکا مدت‌ها لحن لیبرال-دموکراتیک غالب بود. حالا چشمگیر است که بسیاری از غول‌های فناوری و مدیران هم از دونالد ترامپ حمایت می‌کنند. شما فکر می‌کنید این تغییر فضا، این تغییر سیاسی در صنعت فناوری چرا رخ داده؟ چرا همه ناگهان مشتاقند کنار ترامپ دیده شوند؟
قبل از هر چیز فکر می‌کنم صنعت فناوری باید با هر کسی که رئیس‌جمهور آمریکاست کار کند. اما در این مورد خاص، فکر می‌کنم برخی تغییرات سیاستی خوشایند بوده است. توانایی ساخت زیرساخت در آمریکا که برای شرکت‌هایی مثل ما بسیار مهم و بسیار دشوار بود، رئیس‌جمهور ترامپ در حمایت از آن کار فوق‌العاده‌ای کرده است. فضای کلی کسب‌وکار و فضای حامی فناوری نیز تغییر خوشایندی بوده است.
آمریکا بسیار دوقطبی است. خودم چند سال آنجا زندگی کردم و دیدم فضا چقدر داغ است. نظر شما درباره ایده اینکه در آینده به‌جای رئیس‌جمهور آمریکا، صرفاً هوش مصنوعی حکومت کند چیست؟
فکر نمی‌کنم مردم به این زودی چنین چیزی بخواهند. اما انتظار دارم روسای‌جمهور و رهبران جهان بیش‌ازپیش از هوش مصنوعی برای کمک به تصمیم‌های پیچیده استفاده کنند. اما فکر می‌کنم همه ما هنوز می‌خواهیم در نهایت یک انسان پای آن را امضا کند.
یک پرسش آخر برای پایان. شما پیش‌تر گفتید بسیاری از مردم در آلمان همین حالا از چت‌جی‌پی‌تی استفاده می‌کنند. من دقیق‌تر نگاه کردم. بسیاری از آلمانی‌ها حتی از چت‌جی‌پی‌تی مشاوره روابط شخصی می‌گیرند. خودتان هرگز از ربات خودتان برای مسائل عاطفی کمک گرفته‌اید؟
من به آن اندازه که دیگران استفاده می‌کنند برای این کار استفاده نمی‌کنم. امتحانش کرده‌ام، اما نه، این یکی از کاربردهای بزرگ شخصی من نیست. آشکارا چیزی است که خیلی‌ها برایش از آن استفاده می‌کنند.