عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبهای که گفته میشود «پخش آن از صداوسیما لغو شده» به ابهامات و جزئیات جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران پرداخته است.
او در قسمتی از سخنانش، دومینوی اشتباهات هولناک بر سر ساعت شروع آتشبس را «سوءتفاهم با نیروهای مسلح» توصیف کرد و در ادامه گفت که پیام مستقیم او به استیون ویتکاف موجب شد تا دونالد ترامپ جلوی حمله دوباره جنگندههای اسرائیل به ایران را بگیرد.
آقای عراقچی در این گفتگوی حدود یکساعته که در «رسانه تصویری آن» با عنوان «ماجرای جنگ» امروز ۵ مرداد ۱۴۰۴ منتشر شد، گفت: «ادامه حملات جنگندههای اسرائیل در بعد از ظهر روز اول آتشبس، به آقای ویتکاف پیام دادم که اسرائیل دارد بهانه میگیرد و ایران را متهم به نقض [آتشبس] میکند، چنین نقضی صورت نگرفته و اگر [اسرائیل] اقدامی کند ما بلافاصله و شدیدتر از گذشته پاسخ میدهیم.»
او میگوید که به آقای ویتکاف تصریح کرده که «ایران لبنان نیست و الگویی که [اسرائیلیها] در لبنان پیاده کردهاند را نمیتوانند در ایران پیاده کنند و اگر به هر بهانهای آتشبس را نقض کنند، پاسخی به مراتب شدیدتر خواهیم داد.»
زمان آتشبس در واقع با اعلام غیرمعمول دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی «تروث» ساعت ۵ صبح لندن، چهار صبح وقت بینالمللی (جیامتی) و ۷:۳۰ صبح تهران بود.
عراقچی هچنین گفت که در میانه جنگ با اسرائیل «یک بمبگذاری در خانه روبهروی ما انجام شد که پیش از انفجار کشف شد.» او اضافه کرد که دو سه بار در مسیر رفت و برگشت زمینی به سمت مرز ترکیه «چند بار هم پهپادها بالای سر» آنها بودند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی گفت خودش متوجه این موضوع نشده نبود اما همراهانش «با تهجیزاتی که داشتند» این موضوع را متوجه شدند و چند بار ناچار شدند تلفنها را خاموش کنند.
آقای عراقچی در نخستین مصاحبه خود پس از جنگ ایران و اسرائیل در برنامه ویژه خبری صداوسیما گفته بود که در طول جنگ ناچار شده بود برای مذاکره با کشورهای خارجی زمینی به مرز ترکیه برود و برای ترددهای بینالمللی از یک هواپیمای مسافربری ایران استفاده کند که در آن کشور بود.
آقای عراقچی در ادامه گفت که «در روز هشتم یا نهم جنگ در شورای عالی امنیت ملی مصوب شده بود که اگر دشمن تقاضای آتشبس بدون پیششرط کرد میپذیریم.»
او گفت: «تمام مصوبات شورای عالی امنیت ملی به تایید رهبری میرسد و بعد ابلاغ میشود.»
به گفته آقای عراقچی، «ساعت یک صبح تماس گرفته شد که اسرائیل آمادگی دارد حملاتش را متوقف کند.» او به نام کشور واسطه اشاره نکرد و گفت چند کشور دخیل بودند.
بعد از آتشبس، خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک فرانسه نوشت که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، از ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، خواسته بود پیشنهاد آتشبس را به تهران منتقل کند و وزیر خارجه فرانسه هم این موضوع را به اطلاع عباس عراقچی رسانده بود. ایران این موضوع را تایید نکرده است.
آقای عراقچی در ادامه اضافه کرد که «وقتی دشمن ادعا کرد ما آتشبس را نقض کردهایم به ویتکاف پیام دادم اینجا لبنان نیست که به هر بهانهای آتشبس را نقض کنند.»
به روایت وزیر خارجه ایران، در پی همین پیام به استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در مذاکرات با ایران، رئیسجمهور آمریکا خطاب به بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که همین الان «خلبانانت را برگردان.»
آقای عراقچی در این مصاحبه هم گفت سوءتفاهمی بین او و نیروهای مسلح ایجاد شده بود که شروع آتشبس ساعت ۴ صبح به وقت تهران است یا ساعت ۴ صبح به وقت گرینویچ.
او گفت: «دوستان فکر کرده بودند ساعت ۴ صبح به وقت گرینویچ است، برای همین تا ساعت ۷:۳۰ صبح هم ادامه دادند.»
آقای عراقچی در آن شب در شبکه ایکس به انگلیسی نوشته بود که «ساعت ۴ صبح به وقت تهران حملات متوقف میشود.»
وزیر خارجه ایران در باره تاخیر در عملیات «وعده صادق ۲» گفت: «وقتی شهید هنیه را ترور کردند، روز قبلش دکتر پزشکیان در مجلس سوگند یاد کرده بودند ولی وزرا انتخاب نشده بودند. عصر همان روز حضرت آقا جلسهای گذاشتند و من را هم دعوت کردند، در کنار اعضای شورای امنیت ملی و افراد دیگری که به تناسب دعوت شده بودند. «در آن جلسه نظر همه بر این بود که این کار نمیتواند بیپاسخ بماند اما در بین سیاسیون و نظامیان در مورد زمان و چگونگی اختلاف نظر بود.»
او گفت: «علت اصلی تردید در مورد زمان هم از طرف نظامیان بیان شد که معتقد بودند عملیات وعده صادق ۲، که بعدا در مورد وعده صادق ۳ هم همینطور بود، زمانی باید انجام شود که ما مطمئن باشیم که میتوانیم بعد از آن از کشور دفاع کنیم. چون احتمال همه چیز میرفت. وقتی شما میخواهید عملیاتی در وسعت وعده صادق ۲ انجام دهید، باید این احتمال را میدادید که دشمن هم واکنش نشان دهد و بعد وارد یک جنگ تمامعیار شویم. اینکه آیا کشور میتواند در یک جنگ تمامعیار از خودش دفاع کند بین نظامیان و سیاسیون اختلاف نظر بود اما اینطور نبود که همه نظامیها در یک طرف باشند و همه سیاسیون در طرف دیگر. در آن جلسه قرار شد آمادگیهای نظامی در کشور اول پدید بیاید و بعد از آن عملیات صورت بگیرد.»
او گفت در جلسات با آیتالله خامنهای «تصمیمگیریها جمعی است. همه راحت حرف میزنند. نظرات موافق و مخالف شنیده میشود و بعد جمعبندی میشود و بر اساس نظرات، او تصمیمگیری میکند. خیلی وقتها بوده که تصمیم اول و آخر جلسه متفاوت بوده است. چون نظرات شنیده میشود. مانند ماجرای آتشبس اخیر.»
او این شکل تصمیمگیری را نشانهای از «عقلانیت» در حکومت توصیف کرد.
در بخش دیگری از این مصاحبه آمده است که «اسرائیل فکر میکرد یک هفتهای کار ایران تمام است؛ گفت فرماندهان و ورودی و خروجی سولههای موشکی را میزنم و چون فرمانده ندارند و چون جاهای اصلی زده شده است، نیروهای مسلحشان میپاشد و مردم هم ناراضیاند و به خیابان میآیند. ولی این اتفاق نیفتاد و دید به فاصله چندساعت فرماندهان منصوب شدند و پاسخها داده شد.»
او گفت که «دشمن تقاضای آتشبس کرد. ما پیروز اصلی هستیم» و ادامه داد که «اسرائیل بدون پیششرط آتشبس را پذیرفت.»
او بار دیگر تاکید کرد که «ضربه آخر را ما زدیم.»
آقای عراقچی در ادامه گفت: «پساز ابراز علاقه ترامپ به مذاکره با همان منطق برجام وارد مذاکره شدیم. برای اعتمادسازی مشکلی با نظارتها و بازرسیها بیشتر و محدودکردن غنیسازی نداشتیم.»
او با تاکید بر موضع ایران گفت که «آنها اصرار داشتند که غنیسازی تعطیل شود اما ما نپذیرفتیم» اما وقتی به این نتیجه رسیدند که «ایران در مذاکره کوتاه نمیآید به سراغ گزینه نظامی رفتند.»
او درباره اینکه اسرائیل در میانه مذاکرات با آمریکا به ایران حمله کرد و آیا این مذاکرات «فریب» بوده است، گفت: «وزارت خارجه به دستور مدیریت نظام وارد مذاکره شد و تنها مسئولیت اجرای این تصمیم را بر عهده داشته است.»
مصاحبه جدید آقای عراقچی در ادامه برنامه «ماجرای جنگ» ساخته جواد موگویی مستندساز است.
رسانههای ایران پیشتر گزارش داده بودند که صداوسیما حاضر به پخش مصاحبه آقای عراقچی در برنامه «ماجرای جنگ» نشده است.
این مصاحبه هنوز از تلویزیون پخش نشده است اما مشروح آن در یوتیوب در دسترس است.
بخش نخست این برنامه که مصاحبه با احمد وحیدی از فرماندهان سپاه و وزیر سابق کشور است، از صداوسیما پخش شده است.