به گزارش آیندگان؛ اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران یا آبان خونین که بیشترین کشته را در اعتراضات پس از انقلاب اسلامی داشته است، مجموعهای از اعتراضات مردمی و ضد حکومتی در سراسر ایران بود که در ۲۴ آبان ۱۳۹۸ و پس از اجرای دوباره سهمیهبندی بنزین در ایران و افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت سوخت آغاز شد.
این اعتراضات که عمدتاً در محلات فقیرنشین و کارگری شهری متمرکز و در ابتدا مسالمتآمیز بود، در واکنش به افزایش قیمت بنزین آغاز شد ولی سپس جمهوری اسلامی و رهبران آن را هدف گرفت و مرگبار شد. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی ایران، ۲۹ استان و صدها شهر دستخوش ناآرامیهای پس از افزایش قیمت بنزین بودند.
خبرگزاریها و سازمانهای حقوق بشری خارج از کشور، بر اساس تحقیقات و منابع خود، تعداد جانباختگان اعتراضات را از چند صد نفر تا ۱۵۰۰ نفر اعلام کردهاند؛ این در حالی است که مقامات رسمی جمهوری اسلامی تاکنون از اعلام رقم دقیق کشتهشدگان سر باز زدهاند.
از سوی دیگر، برخی پژوهشها نشان میدهد بیش از ۷٬۵۰۰ مرگ بدون دلیل در پاییز ۱۳۹۸ و ۶٬۳۰۰ مرگ بدون دلیل در آبان ۱۳۹۸ ثبت شده که علت این مرگومیر کووید-۱۹ که مدتی بعد همهگیر شد و یا آنفلوانزا، تصادفات جادهایی و حوادث طبیعی نبوده است.
خامنهای دستور داد «هر کار لازم است بکنید»، «۱۵۰۰» نفر کشته شدند
خبرگزاری رویترز، دوشنبه، دوم دی ۱۳۹۸، در گزارشی اختصاصی از قول «سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان» آیتالله علی خامنهای «و یک مقام چهارم» نوشت که علی خامنهای که چند روز پس از آغاز اعتراضات آبان «بیقرار شده بود» با جمع کردن مقامات ارشد امنیتی و دولتی خود، دستور داد: «هر کاری که لازم است برای متوقف کردن آن انجام دهید.»
یکی از این منابع به رویترز گفت که آیتالله خامنهای در این جلسه که روز یکشنبه ۲۶ آبان (۱۷ نوامبر) برگزار شد اظهار کرده است که «جمهوری اسلامی در خطر است. به هر شکلی شده به اعتراضها پایان بدهید. دستور من این است.»
به نوشته رویترز «این دستور خونینترین سرکوب معترضان را از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ را راهاندازی کرد. در حدود کمتر از دو هفته ناآرامیها که از ۱۵ نوامبر آغاز شد، حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. براساس فیلمهای منتشر شده در رسانههای اجتماعی و شاهدان عینی، معترضان تصاویر خامنهای را آتش زدند و خواستار بازگشت رضا پهلوی، فرزند تبعیدشده شاه پیشین ایران شدند.»
رویترز درباره جزییاتی از تلفات هم نوشت: «تعداد تلفات، که توسط سه مقام وزارت کشور ایران به رویترز ارائه شده است، شامل حداقل ۱۷ نوجوان و حدود ۴۰۰ زن و همچنین برخی از اعضای نیروهای امنیتی است.»
تعداد ۱۵۰۰ کشته به میزان قابل توجهی بیشتر از ارقام سازمانهای بینالمللی حقوق بشر و ایالات متحده است تا پیش از آن اعلام شده بود.
گزارش ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹ عفو بینالملل اعلام کرده بود که تعداد کشتهها در اعتراضات آبانماه در ایران دستکم ۳۰۴ نفر بوده است. وزارت امور خارجه آمریکا نیز در بیانیهای نوشته بود که تخمین میزند در این اعتراضات صدها ایرانی کشته شدهاند و گزارشهایی را دیده است که نشان میدهد این رقم میتواند بیش از ۱۰۰۰ نفر باشد.
خبرگزاری رویترز گفته دفتر سخنگوی دولت جمهوری اسلامی از اظهارنظر درباره اینکه آیا این دستورها از طرف علی خامنهای و در جلسه ۲۶ آبان ۱۳۹۸ صادر شده، خودداری کرده است.
در پی بروز ناآرامیهای گسترده در ایران بهدنبال افزایش قیمت بنزین، رهبر جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۲۶ آبان در جلسه درس خارج فقه خود درباره تصمیم مربوط به این افزایش قیمت گفت که «بنده در این قضیه سررشته ندارم یعنی تخصص این کار را ندارم.»
رهبر جمهوری اسلامی همچنین گفت که «در برخی از شهرهای کشور، و متأسفانه مشکلاتی هم درست شد، تعدادی جان باختند و مراکزی تخریب شد».
«جلسه دستور خامنهای»
به نوشته رویترز در جلسه یکشنبهشب ۲۶ آبان «خامنهای در اقامتگاه رسمی خود در یک مجتمع حفاظتشده در مرکز تهران، با مقامات ارشد از جمله معاونان امنیتی، حسن روحانی، رئیسجمهور، و اعضای کابینه دیدار و گفتوگو کرد. در این جلسه که توسط سه منبع نزدیک به حلقه درونی علی خامنهای برای رویترز توصیف شده است، رهبر جمهوری اسلامی که حرف آخر را در مورد همه امور کشور دارد، صدای خود را بلند کرد و از نوع برخورد با ناآرامیها انتقاد کرد. وی همچنین از سوزاندن تصویر خود و تخریب مجسمه بنیانگذار فقید جمهوری، آیت الله روحالله خمینی، خشمگین شد.»
در جریان اعتراضات برخی از معترضان در شهریار استان تهران مجسمه انگشتر روحالله خمینی را آتش زدند.
یکی از این منابع به رویترز گفته است که خامنهای در این جلسه اظهار کرده است که «جمهوری اسلامی در خطر است. برای پایان دادن به آن، هر کاری لازم باشد انجام دهید. دستور من این است.»
سه منبع آگاه به رویترز گفتند که «خامنهای به ویژه نسبت به خشم مردم در شهرهای کوچک کارگری که رأی دهندگان کمدرآمد آنها ستونی برای حمایت از جمهوری اسلامی بودهاند، نگران شده است.»
به گفته یکی از منابع، علی خامنهای در آن جلسه گفته که اگر مقامات حاضر در جلسه «بلافاصله اعتراضات را متوقف نکنند» آنها را مسئول عواقب اعتراضات خواهد دانست.
به گفته این منبع «کسانی که در این جلسه حضور داشتند موافق بودند که قصد معترضان سرنگونی رژیم است. دشمنان میخواستند جمهوری اسلامی را سرنگون کنند و نیاز به واکنش بیدرنگ بود.»
به نوشته رویترز، مقام چهارم در مورد جلسه ۲۶ آبان نوشت که خامنهای به صراحت گفت که تظاهرات «نیازمند پاسخی قوی است.»
این مقام با اشاره به خامنهای گفت: «امام ما فقط به خدا پاسخ میدهد. او به مردم و انقلاب اهمیت میدهد. او بسیار استوار بود و گفت که این آشوبگران باید خرد شوند.»
رویترز به نقل از سه منبع آشنا با گفتوگوها در جلسه آن نوشت که پس از اینکه نیروهای امنیتی در سراسر کشور با معترضان درگیر شدند، مشاوران امنیتی خامنهای را در جریان مقیاس ناآرامیها گذاشتند: «وزیر کشور تعداد تلفات و دستگیریها را گزارش کرد و وزیر اطلاعات و فرمانده کل سپاه بر نقش گروههای مخالف متمرکز شد.»
در جریان اعتراضهای سال ۱۳۹۸، عبدالرضا رحمانیفضلی، وزیر کشور در مقام رئیس شورای امنیت کشور به عنوان مجری اصلی طرح گران کردن قیمت بنزین معرفی شد. برخی نمایندگان مجلس با اعتراض به مدیریت رحمانی فضلی در اجرای این طرح و برخورد با اعتراضات خواستار استیضاح او شده بودند.
«گفتیم چرا به سر شلیک شده، گفتند به پا هم زدهاند»
روز ۲۵ آذر ۱۳۹۸، محمود صادقی، نماینده تهران که از جمله منتقدان عملکرد وزیر کشور بود، با اشاره به جلسهای با رحمانی فضلی گفت: «در همین جلسه، یکی از نمایندگان شهرستانها اعلام کرد که دو نفر در حوزه انتخابیه من (محدوده کرج و شهرقدس) با اصابت گلوله به مغزشان جان باختهاند و از رحمانی فضلی سوال کرد که آیا امکان تیراندازی، دست کم به پا یا کمر به پایین وجود نداشته که چنین شلیکهایی انجام شده است؟ وزیر کشور هم در پاسخ عنوان کرد که خب! شلیک به پا هم انجام شده بوده است.» این نماینده مجلس گفت پاسخ وزیر کشور ایران باعث «شگفتزدگی» نمایندگان شد.
این جمله یکی از استنادات اصلی و پرتکرار مخالفان جمهوری اسلامی در تایید جنایت حکومت در جریان اعتراضات سال ۱۳۹۸ بود و بارها در سالهای گذشته مورد استفاده قرار گرفته است.
«دیگر رحم نمیکنیم»
به نوشته رویترز «خامنهای، برای سرکوب ناآرامیها به نیروهای نخبه خود یعنی سپاه پاسداران و شبه نظامیان مذهبی بسیجی وابسته به آن، متوسل شد. یک عضو ارشد سپاه در استان کرمانشاه گفته است شامگاه ۱۸ نوامبر در ساعات دیروقت شب، استاندار کرمانشاه در جلسهای اضطراری در دفتر خود دستورالعملی را بین مسئولان توزیع کرد.»
این عضو سپاه افزوده است که استاندار گفت: «ما از مقامات ارشد در تهران دستور داشتیم که به اعتراضات پایان بدهیم.»
بنا به این گزارش استاندار کرمانشاه افزوده است که «دیگر رحم نمیکنیم. هدف آنها سرنگونی جمهوری اسلامی است. اما ریشهکنشان میکنیم.»
در همان زمان برخی از فرماندهان سپاه و مقامهای قضایی از اهداف براندازانه این اعتراضها سخن گفته بودند. حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران روز دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸ در تجمع هواداران جمهوری اسلامی در میدان انقلاب تهران گفت: «باور کنید جنگی که در خیابانهای ما آغاز شد یک نقشه جهانی بود.»
«به خانه بفرستیدشان، حتی با شلیک به آنها»
به نوشته خبرگزاری رویترز، مقامات چهار استان گفتند که «پیام واضح است، عدم موفقیت در سرکوب ناآرامیها مردم را به اعتراض در آینده ترغیب خواهد کرد.»
این خبرگزاری به نقل از یک مقام محلی در کرج نوشت: «به ما دستور دادند از هر خشونت لازم برای پایان دادن فوری به اعتراضات استفاده کنیم. وی که نخواسته نامش فاش شود اضافه کرد که دستور از تهران آمده بود که میگفت: کاری کنید به خانههایشان برگردند، حتی شده با شلیک به آنها.»
این خبرگزاری به نقل از ساکنان کرج نوشت «در حالی که سپاهیها و پلیس بر روی موتورسیکلتها مسلسلهای خود را تکان میدادند افرادی از پشت بامها مردم را زیر آتش گرفتند.»
اهالی کرج در تماس تلفنی به رویترز گفتند: «همه جا خون بود. خیابانها پر خون بود.»
رویترز همچنین روایت کرد که در ماهشهر خوزستان «سپاه پاسداران با خودروهای زرهی و تانک به دنبال مهار این تظاهرات بود. تلویزیون دولتی ایران میگوید نیروهای امنیتی به سوی 'آشوبگران' پنهانشده در نیزار آتش گشودند. گروههای حقوق بشر گفتند براساس آنچه از مردم محلی شنیدهاند، ماهشهر یکی از بالاترین آمار کشتههای اعتراضات در ایران را داشته است.»
رویترز از قول یک مقام محلی مینویسد: «روز دیگر، وقتی به آنجا رفتیم، منطقه پر از جسد معترضان بود که عمدتاً جوان بودند. پاسداران اجازه ندادند اجساد را جمع کنیم.»
وزارت امور خارجه آمریکا هم گفته بود ویدئوهایی دریافت کرده که نشان میدهد پاسداران بدون هشدار به معترضان در ماهشهر به سوی آنها آتش میگشود؛ و هنگامی که معترضان به نیزارهای اطراف گریختند، سپاهیها آنها را تعقیب کرده و با مسلسلهایی که روی کامیونها سوار شده بود، معترضان محاصرهشده را گلولهباران کردند و حداقل ۱۰۰ نفر را کشتند.»
نیویورکتایمز هم در گزارشی نوشته بود: « «تنها در شهر ماهشهر، شاهدان و مقامهای امدادگر، از کشتهشدن ۴۰ تا ۱۰۰ نفر بهدست به نیروهای سپاه، خبر دادهاند، که بسیاری از آنها جوان بودند».