نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد نوجوانانی که از ویپ یا سیگار استفاده می‌کنند، بیشتر از همسالان خود دچار احساس افسردگی و اضطراب هستند. در تحقیقات قبلی مشخص شده بود که مصرف دخانیات می‌تواند به سلامت روان آسیب بزند، اما تاکنون تحقیقات کمتری با تمرکز بر نوجوانان به بررسی ارتباط بین مصرف ویپ و سیگار و وضعیت روانی آنها پرداخته بود.
پژوهشگران دانشگاه «وست ویرجینیا» با تأکید بر اهمیت شناخت این ارتباط می‌گویند نوجوانان در دوره حساسی از رشد خود هستند که بسیاری از رفتارهای پرخطر در آن شکل می‌گیرد.
در این پژوهش که در ژورنال PLOS Mental Health منتشر شده است، محققان داده‌های مربوط به مصرف دخانیات و علائم افسردگی و اضطراب را از «نظرسنجی ملی مصرف دخانیات نوجوانان» بین سال‌های 2021 تا 2023 تحلیل کرده‌اند.
از میان 60 هزار و 72 دانش‌آموز دبیرستانی و راهنمایی که پرسش‌نامه را پر کرده‌اند، 21.31 درصد از محصولات دخانی استفاده می‌کردند، 9.94 درصد فقط از ویپ، 3.61 درصد فقط از محصولات سنتی مانند سیگار، قلیان، سیگار برگ یا پیپ، و 7.8 درصد از هر دو نوع محصول استفاده می‌کردند.
مصرف سیگار و ویپ و علائم اختلالات روانی در نوجوانان
به طور کلی، 25.21 درصد از شرکت‌کنندگان علائم افسردگی گزارش کردند و 29.55 درصد هم دچار علائم اضطراب بودند. مقایسه نتایج شرکت‌کنندگان نشان می‌دهد که احتمال بروز این علائم در نوجوانانی که هیچ‌گونه دخانیاتی مصرف نمی‌کردند، کمتر از کسانی بود که سیگار یا ویپ مصرف می‌کردند.
همچنین، نوجوانانی که هم ویپ و هم سیگار سنتی مصرف می‌کردند، بیشترین احتمال را برای تجربه مشکلات روانی داشتند.
در بریتانیا، طبق آمار سازمان «اقدام برای مقابله با سیگار» (ASH)، حدود 1.1 میلیون نفر از افراد 11 تا 17 ساله ویپ مصرف می‌کنند و 100 هزار نفر هم سیگار می‌کشند. همچنین در سال 2020، یک‌‌ششم کودکان 5 تا 16 ساله در انگلستان دچار یک مشکل روانی بوده‌اند که این رقم در سال 2017، یک‌‌نهم بوده است.
نویسندگان پژوهش در تحقیق خود نوشته‌اند: «هرچند نمی‌توان رابطه علت و معلولی مشخص کرد، اما نتایج این مطالعه نشان می‌دهد مصرف انواع دخانیات با مشکلات روانی ارتباط معناداری دارند. بنابراین باید به حمایت‌های متمرکز بر سلامت روانی و طراحی مداخلات هدفمند برای مقابله با مصرف دخانیات در نوجوانان ادامه داد.»
نظر کارشناسان دیگر درباره این تحقیق
بااین‌حال دکتر «لیون شاهاب»، عضو رسمی انجمن روان‌شناسی بریتانیا هشدار داده که این پژوهش ممکن است برخی عوامل کلیدی مانند سابقه خانوادگی اختلالات روانی را نادیده گرفته باشد که می‌تواند بر مصرف ویپ و وضعیت روانی نوجوانان تأثیر بگذارد.
او در گفتگو با ایندیپندنت تأیید کرده که اعتیاد با سلامت روان در ارتباط است و گفت: «مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد افراد دچار مشکلات روانی بیشتر به سمت مصرف ویپ گرایش پیدا می‌کنند. همچنین، میزان وابستگی نوجوانان به ویپ، شبیه سطح اعتیاد به سیگار است، و این موضوع خود می‌تواند برای سلامت روان مضر باشد.»
دکتر «جاناتان لیوینگ‌استون-بنکس»، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد نیز تأکید کرده که یافته‌های این مطالعه به معنای وجود رابطه علت و معلولی نیست.
او می‌گوید: «ممکن است نوجوانانی که از قبل دچار مشکلات روانی هستند، بیشتر به سمت مصرف سیگار یا ویپ بروند. اما این دلیل نمی‌شود که چنین ارتباطی را نادیده بگیریم؛ چراکه شواهدی وجود دارد که ترک سیگار در بزرگسالان می‌تواند باعث بهبود وضعیت روانی شود.»