اولین باکتری‌هایی که ما را از بیماری‌ها در امان نگه می‌دارد

دانشمندان بریتانیایی می‌گویند اولین باکتری‌هایی که بدن ما در اولین ساعت‌های پس از تولد با آن تماس پیدا می‌کند می‌تواند از ما در برابر عفونت‌های خطرناک محافظت کند.

تصویر اولین باکتری‌هایی که ما را از بیماری‌ها در امان نگه می‌دارد

بی‌بی‌سی‌فارسی نوشت: پژوهشگران برای اولین بار دریافته‌اند که باکتری‌های مفید خطر ابتلا نوزادان به عفونت‌های ریوی و بستری شدن آنها در بیمارستان را تا نصف کاهش می‌دهد. آنها می‌گویند این یافته «شگفت‌آور» است و به درمان‌هایی بر اساس تقویت باکتری‌های مفید در نوزادان منجر می‌شود.

اولین تماس بدن ما با میکروب‌ها در چگونگی تقویت و بهبود سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی دارد.

ما از درون محیط استریل رحم بیرون می‌آییم اما این وضعیت چندان ادامه پیدا نمی‌کند. همه شکاف و روزنه‌های بدن انسان جایی برای زندگی جهان میکروب‌هاست که به آن میکروبیوم می‌گویند.

پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن و مؤسسه سَنگِر اولین مراحل تشکیل کلونی‌های باکتری‌ها و قارچ‌ها و مانند آنها را در بدن انسان بررسی کرده‌اند.

آنها نمونه مدفوع ۱۰۸۲ نوزاد را در هفته اول زندگی بررسی کرده‌اند. گروه پژوهش سپس روی تمام نمونه‌ها تحلیل گسترده ژنتیکی انجام داده است تا دریابد چه نوع میکروب‌هایی در نمونه‌ها وجود دارد و میزان آنها در هر نوزاد چقدر است. سپس با استفاده از اطلاعات بیمارستان وضعیت هر نوزاد در دوسال پس از آن بررسی شده است.

یکی از اولین ساکنان ویژه در بدن انسان بفیدوباکتریوم لانگوم است که به نظر می‌رسد نقش حفاظت‌کننده و ایمنی‌بخش مهمی دارد.

فقط ۴٪ از نوزادی که این گونه از باکتری را داشتند به دلیل عفونت ریه در دو سال پس از تولد یک شب در بیمارستان بستری شده‌اند. نوزادانی که گونه‌های دیگری از باکتری‌های اولیه داشته‌اند بین دو تا سه مرتبه بیشتر نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا کرده‌اند. این اولین داده‌ها و اطلاعاتی است که نشان می‌دهد تشکیل میکروبیوم بر خطر بروز عفونت در نوزادان تأثیر دارد.

پروفسور نیگل فیلد، از کالج دانشگاهی لندن به بی‌بی‌سی می‌گوید: «من فکر می‌کنم این موضوع فوق‌العاده است. جالب است که توانستیم به چنین نتیجه‌ای برسیم. این موضوع برای من بسیار هیجان‌انگیز است».

چطور باکتری‌ها چنین نقشی ایفا می‌کنند؟

دلیل اصلی بستری شدن نوزادان در بیمارستان ویروس سینسیشیال تنفسی (آر اس وی) است اما چه ارتباطی میان این ویروس و بفیدوباکتریوم لانگوم وجود دارد؟

این «پرسش یک‌میلیون دلاری» برای دکتر فیلد بود.

می‌دانیم که بفیدو‌باکتریوم لانگوم هضم و جذب شیر مادر را شروع می‌کند که هم برای نوزاد ارزش غذایی دارد و هم باعث به وجود آمدن باکتری‌های مفید می‌شود.

جزئیات دقیق هنوز روشن نیست اما یا خود باکتری‌ها یا ترکیباتی با هضم غذا ایجاد می‌کنند بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارد. پروفسور فیلد می‌گوید: «این باکتری‌ها باعث تکوین و تکمیل سیستم ایمنی می‌شوند به طوری که دوست و دشمن را در بدن به درستی تشخیص دهد».

باکتری‌های محافظت‌کننده و ایمنی‌ساز فقط در نوزادانی مشاهده شده است که از طریق زایمان طبیعی و نه سزارین به دنیا آمده‌اند. البته حتی در همه موارد زایمان طبیعی هم مشاهده نمی‌شود.

پژوهشگران می‌گویند یافته‌های آنها عمل واژنال سیدینگ را که در آن برخی والدین نمونه‌های برداشته شده از درون واژن را به صورت و اطراف دهان نوزاد می‌مالند تا نوزاد میکروبیوم واژن مادر را دریافت کند تائید نمی‌کند.

به نظر می‌رسد باکتری‌های مفید از قسمت انتهایی دستگاه گوارش مادر وارد بدن نوزاد می‌شود که آن را «اولین تماس دهانی» می‌نامند.

پروفسور فیلد می‌گوید: «من مطمئن هستم که واژنال سیدینگ یا قرار دادن نمونه‌های مایع واژن بر نوزاد روش مناسبی نیست».

هرچند کوشش‌ها و تلاش‌های طولانی‌مدتی برای درمان‌های میکروبیومی وجود دارد مانند ماست پروبیوتیک که می‌توان با دادن آن به نوزادان میکروبیوم بدن آنها را در مسیر درست و مناسب هدایت کرد.

پروفسور لوئیس کنی، از دانشگاه لیور‌پول و متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «بخش سزارین در بیمارستان به طور معمول برای نجات جان مادران است و می‌تواند تصمیم مناسبی برای مادر و نوزاد باشد».

او می‌گوید هرچند نتایج مفید میکروبیوم فقط در نوزادانی مشاهده می‌شود که به طور طبیعی به دنیا آمده‌اند اما در مورد همه نوزادانی که طبیعی به دنیا می‌آیند هم صدق نمی‌کند «پژوهش‌های گسترده‌تری لازم است تا تصویر همه‌جانبه و کاملی از این موضوع در اختیار ما بگذارد».