سی‌ان‌ان: حملات آمریکا، تأسیسات هسته‌ای ایران را نابود نکرده، فقط چند ماه به تعویق افتاده است

شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از چهار منبع مطلع از یک ارزیابی اولیه اطلاعاتی ایالات متحده گزارش داده که حملات نظامی آمریکا به سه تأسیسات هسته‌ای ایران در آخر هفته گذشته، اجزای اصلی برنامه هسته‌ای این کشور را نابود نکرده و احتمالاً تنها آن را برای چند ماه به تأخیر انداخته است.
تصویر سی‌ان‌ان: حملات آمریکا، تأسیسات هسته‌ای ایران را نابود نکرده، فقط چند ماه به تعویق افتاده است

در این گزارش که ناتاشا برتراند، کیتی بو لیلیس و زکری کوهن، نوشته‌اند و در روز ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵ منتشر شده، آمده است:

این ارزیابی، که پیش‌تر گزارش نشده بود، توسط «آژانس اطلاعات دفاعی» (DIA)، بازوی اطلاعاتی پنتاگون تهیه شده است. یکی از منابع گفت این ارزیابی بر پایه‌ی تحلیل خسارت‌های جنگی انجام‌شده توسط فرماندهی مرکزی آمریکا پس از حملات، تنظیم شده است.

تحلیل خسارات وارده به سایت‌ها و تأثیر حملات بر جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران هنوز ادامه دارد و ممکن است با در دسترس قرار گرفتن اطلاعات بیشتر، تغییر کند. اما یافته‌های اولیه با ادعاهای مکرر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر اینکه این حملات «به‌طور کامل و تمام‌عیار» تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران را نابود کرده‌اند، هم‌خوانی ندارد. پت هگزث، وزیر دفاع، نیز روز یکشنبه گفته بود جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران «نابود شده‌اند.»

دو نفر از افراد آشنا با این ارزیابی گفتند که ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌ی ایران نابود نشده است. یکی از آن‌ها گفت سانتریفیوژها عمدتاً «سالم مانده‌اند.»

این فرد افزود: «بنابراین ارزیابی DIA این است که آمریکا فقط نهایتاً برنامه آن‌ها را برای چند ماه عقب انداخته است.»

کاخ سفید وجود این ارزیابی را تأیید کرد، اما گفت با آن مخالف است.

کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، در بیانیه‌ای به سی‌ان‌ان گفت: «این ارزیابی ادعایی کاملاً اشتباه است و با اینکه طبقه‌بندی “کاملاً محرمانه” داشت، از سوی یک بازنده‌ی گمنام و سطح‌پایین در جامعه اطلاعاتی به سی‌ان‌ان درز پیدا کرده است. افشای این ارزیابی ادعایی تلاشی آشکار برای تحقیر رئیس‌جمهور ترامپ و بی‌اعتبار کردن خلبانان جنگنده‌ی شجاعی است که مأموریتی بی‌نقص برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران را انجام دادند. همه می‌دانند وقتی چهارده بمب سی‌هزار پوندی با دقت بر هدف فرود می‌آیند چه اتفاقی می‌افتد: نابودی کامل.»

ارتش آمریکا اعلام کرده که عملیات طبق برنامه پیش رفت و یک «موفقیت قاطع» بود.

هنوز برای آنکه آمریکا تصویری جامع از تأثیر این حملات داشته باشد، خیلی زود است و هیچ‌یک از منابع توضیح ندادند که ارزیابی DIA تا چه حد با نظر سایر نهادهای اطلاعاتی تفاوت دارد. ایالات متحده همچنان در حال جمع‌آوری اطلاعات، از جمله از داخل ایران، برای ارزیابی خسارات است.

اسرائیل در روزهای منتهی به عملیات نظامی آمریکا، حملاتی را به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داده بود، اما ادعا داشت که برای پایان دادن به کار نیاز به بمب‌های ۳۰ هزار پوندی سنگرشکن آمریکا دارد. در حالی‌که بمب‌افکن‌های B-2 آمریکا بیش از دوازده بمب را بر دو تأسیسات هسته‌ای، یعنی کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو و مجتمع غنی‌سازی نطنز، رها کردند، اما این بمب‌ها طبق ارزیابی منابع آگاه، موفق به نابودی کامل سانتریفیوژها و اورانیوم غنی‌شده‌ی موجود در سایت‌ها نشدند.

در عوض، تأثیر حمله‌ها بر هر سه سایت — فردو، نطنز و اصفهان — عمدتاً محدود به سازه‌های روی زمین بوده که به‌شدت آسیب دیده‌اند. منابع گفتند این شامل زیرساخت برق سایت‌ها و برخی از تأسیسات بالای زمین برای تبدیل اورانیوم به فلز مورد استفاده در ساخت بمب نیز می‌شود.

هگزث همچنین به سی‌ان‌ان گفت: «بر پایه تمام چیزی که دیده‌ایم — و من همه‌اش را دیده‌ام — کارزار بمباران ما توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای را نابود کرده است. بمب‌های عظیم ما دقیقاً نقطه هدف را در هر سایت مورد اصابت قرار دادند و عملکرد بی‌نقصی داشتند. تأثیر این بمب‌ها زیر کوهی از آوار در ایران مدفون شده است؛ پس هرکس بگوید بمب‌ها ویرانگر نبوده‌اند، فقط می‌خواهد رئیس‌جمهور و مأموریت موفق را تضعیف کند.»

توضیح فیلم: سایت پلانت لبز مقایسه‌ای از تصاویر ماهواره‌ای پیش و پس از حمله هوایی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای زیرزمینی فردو را منتشر کرده که تغییرات و خسارات احتمالی در این سایت را به تصویر می‌کشند.


صبح سه‌شنبه، ترامپ بار دیگر اعتقاد خود را مبنی بر ویرانی کامل هدف‌ها تکرار کرد.

او گفت: «فکر می‌کنم کاملاً نابود شده است»، و افزود: «آن خلبان‌ها هدف‌ها را زدند. آن هدف‌ها نابود شدند و باید به خلبان‌ها اعتبار داد.»

وقتی از ترامپ درباره احتمال بازسازی برنامه هسته‌ای ایران پرسیده شد، پاسخ داد: «آن مکان زیر صخره است. آن مکان نابود شده.»

در حالی‌که ترامپ و هگزث با اطمینان درباره موفقیت حملات سخن گفته‌اند، دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش، روز یکشنبه گفت که با توجه به ادامه ارزیابی خسارات، «خیلی زود است» که بگوییم آیا ایران همچنان برخی از توانایی‌های هسته‌ای را حفظ کرده یا نه.

مایکل مک‌کال، نماینده جمهوری‌خواه و رئیس پیشین کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، روز سه‌شنبه در پاسخ به سی‌ان‌ان حاضر نشد ادعاهای ترامپ مبنی بر «نابودی کامل» برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کند.

او به سی‌ان‌ان گفت: «قبلاً درباره این طرح توجیه شده‌ام و هدف آن هرگز نابودی کامل تأسیسات هسته‌ای نبود، بلکه وارد آوردن خسارت قابل‌توجه بود. اما همیشه مشخص بود که این فقط یک تأخیر موقتی است.»

جفری لوییس، کارشناس تسلیحات و استاد مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری، که تصاویر ماهواره‌ای تجاری از محل حملات را با دقت بررسی کرده، با ارزیابی فوق موافق است که این حملات ظاهراً به برنامه هسته‌ای ایران پایان نداده‌اند.

لوییس گفت: «آتش‌بس بدون آنکه اسرائیل یا ایالات متحده بتوانند چندین سایت مهم زیرزمینی هسته‌ای، از جمله نزدیک نطنز، اصفهان و پارچین را نابود کنند، حاصل شد.»

اشاره او به آتش‌بس بین اسرائیل و ایران بود که ترامپ روز دوشنبه اعلام کرد. پارچین یک مجموعه هسته‌ای مجزا در نزدیکی تهران است: «این تأسیسات می‌توانند مبنایی برای بازسازی سریع برنامه هسته‌ای ایران باشند.»

اوایل روز سه‌شنبه، جلسه توجیهی طبقه‌بندی‌شده برای مجلس نمایندگان و سنا درباره این عملیات لغو شد.

طبق گفته دو منبع آگاه، جلسه توجیهی برای کل سنا به روز پنج‌شنبه منتقل شده است.

دو منبع جداگانه دیگر نیز به سی‌ان‌ان گفتند که جلسه توجیهی برای نمایندگان مجلس نیز به تعویق افتاده است. مشخص نبود علت این تأخیر چه بوده یا قرار است در چه زمانی مجدداً برنامه‌ریزی شود.

پت رایان، نماینده دموکرات از نیویورک، روز سه‌شنبه در پستی در پلتفرم X نوشت: «ترامپ بدون هیچ توضیحی جلسه توجیهی طبقه‌بندی‌شده مجلس درباره حملات به ایران را لغو کرد. دلیل واقعی؟ او مدعی شده که “تمام تأسیسات و قابلیت‌های هسته‌ای” را نابود کرده است؛ اما تیمش می‌داند که نمی‌تواند از این لاف‌زنی و حرف‌های بی‌پایه‌اش دفاع کند.»

همان‌طور که سی‌ان‌ان پیش‌تر گزارش داده، مدت‌هاست که درباره کارآمدی بمب‌های سنگرشکن آمریکا، که به نام نفوذگرهای عظیم‌الجثه (Massive Ordnance Penetrators) شناخته می‌شوند، در نابودی کامل سایت‌های هسته‌ای ایران که در اعماق زمین مستقر هستند — به‌ویژه در فردو و اصفهان، بزرگ‌ترین مجموعه تحقیقاتی هسته‌ای ایران — تردید وجود داشته است.

به‌ویژه، آمریکا به جای استفاده از بمب سنگرشکن، سایت اصفهان را با موشک‌های کروز تاماهاوک که از زیردریایی شلیک شده بودند هدف قرار داد. یکی از منابع گفت دلیل آن این بود که این درک وجود داشت که بمب احتمالاً موفق به نفوذ به سطوح زیرین اصفهان، که حتی عمیق‌تر از فردو دفن شده‌اند، نخواهد شد.

به گفته دو منبع آگاه، مقام‌های آمریکایی معتقدند ایران همچنین دارای تأسیسات هسته‌ای مخفی است که در این حملات هدف قرار نگرفتند و همچنان فعال هستند.