او چهارشنبه ۲۱خرداد۱۴۰۴ به خبرنگاران گفته که وزارت ورزش و جوانان از طریق لابی‌های وزارت خارجه جمهوری اسلامی، مکاتبات و اقدام‌های رسمی را برای بازگرداندن دو ورزشکار و یک مربی که در جریان رقابت‌های قهرمانی دوومیدانی آسیا، به‌دلیل تجاوز به یک زن ۲۰ ساله اهل کره جنوبی بازداشت شده‌اند را، آغاز کرده است.
ایران وایر درباره ادعای معاون وزیر ورزش نوشت: آن‌چه محمد شروین اسبقیان در موردش صحبت کرده، به «قانون استرداد مجرمین» که میان دولت‌ها امضا و تصویب می‌شود برمی‌گردد. «ایران‌وایر» با بررسی قوانین داخلی کره جنوبی و تفاهم‌نامه استرداد مجرمین در ماه مارس ۲۰۱۸ میان دو کشور به مرحله قانون رسید، صحت ادعای این مقام وزارت ورزش و جوانان را بررسی می‌کند.
از معاهده استرداد مجرمین میان ایران و کره جنوبی چه می‌دانیم؟
معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش گفته است: «پیگیری‌ها هم از سوی وزارت ورزش، هم فدراسیون مربوطه و هم وزارت امور خارجه ادامه دارد.» او اظهار امیدواری کرده که دو ورزشکار و یک مربی بازداشت شده در آینده‌ای نزدیک به ایران بازگردند.
طبق گزارش رسانه‌های کره جنوبی، معاهده استرداد مجرمین میان دو دولت ایران و کره جنوبی، در سال ۲۰۱۶ امضا و از مارس ۲۰۱۸ لازم‌الاجرا شد. این قانون، انتقال مجرمانی را که جرایم قابل تعقیب مرتکب شده‌اند، امکان‌پذیر می‌کند. این قانون البته یک تبصره دارد، فقط مجرمانی قابل استرداد هستند که به بیش از یک سال زندان محکوم شده باشند.
طبق معاهده استرداد مجرمین، هر دو کشور می‌توانند مجرم را فقط و فقط به شرط آن‌که «جرم مربوطه» در هر دو کشور قابل مجازات باشد، از کشور دیگر درخواست کنند.
مثال ساده‌اش می‌شود این‌که اگر جمهوری اسلامی، زن شهروند کره جنوبی را به جرم بدحجابی بازداشت و محکوم کند، دولت کره جنوبی نمی‌تواند درخواست استرداد او را به جمهوری اسلامی ارایه دهد، چون در کره جنوبی قانونی برای محاکمه زنان بدحجاب وجود ندارد.
کره‌جنوبی یکی از کشورهای پیش‌رو در زمینه امضای تفاهم‌نامه‌ها و معاهدات استرداد مجرمان در جهان است. طبق گزارش‌ها، دولت کره‌جنوبی تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی، با ۷۸ کشور جهان، چنین تفاهم‌نامه‌ای را به امضا رسانده و همچنان در تلاش است با سایر کشورها نیز معاهده استرداد مجرمان را امضا کند.
جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا، کانادا، مکزیک، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، هلند، دانمارک، سوییس، پرتغال، لهستان، رومانی، چین، ژاپن، استرالیا، نیوزیلند، تایلند، ویتنام، هنگ‌کنگ و امارات متحده عربی، تنها برخی از کشورهایی هستند که با کره جنوبی، قانون استرداد مجرمان را اجرا می‌کنند.
آیا در مورد ورزشکاران ایرانی، می‌توان از قانون استرداد مجرمان استفاده کرد؟
برای این سوال، دو جواب می‌توان ارایه کرد. به‌صورت مختصر «قطعا خیر». ولی برای پاسخ کامل‌تر باید قوانین درج شده در معاهده استرداد مجرمان میان ایران و کره جنوبی را بررسی کنیم.
طبق توافق‌نامه صورت‌گرفته میان ایران و کره جنوبی، وزارت خارجه دو کشور، باید حداکثر تا ۳ روز پس از بازداشت شهروند کشورشان، برای استرداد او به‌صورت رسمی درخواست ارایه دهند.
اما موضوع اصلی این‌جاست که طبق ماده سوم قانون قضایی ملی کره، تا زمانی‌که متهم در کره جنوبی «در حال محاکمه» باشد، استرداد او «غیرقانونی» و «غیرممکن» است.
قانون استرداد ایران و کره جنوبی همچنین تاکید می‌کند که در صورت ثبت شدن درخواست استرداد هر یک از وزارت‌خانه‌های خارجه دو کشور، برای استرداد مجرم «طی ۳ روز اول بازداشت متهم»، مراحل بازجویی و دادگاهی باید حداکثر طی ۲ ماه برگزار شود.
در عین حال بند ۲ از ماده ۷ از قانون استرداد مجرمان، که در تاریخ ۵اوت۱۹۸۸ به‌تصویب رسیده در مورد «ممنوعیت استرداد اجباری» می‌گوید: «شخصی که در حال محاکمه، محکومیت یا اجرای حکم در کره باشد، نمی‌تواند مسترد شود.»
ورزشکاران و مربی بازداشتی چگونه باید مسترد شوند؟
به زبان ساده‌تر، استرداد دو ورزشکار و یک مربی ایرانی، فقط در یک صورت ممکن است، دادگاه کره جنوبی، هر سه نفر را از اتهام تجاوز به زن ۲۰ ساله کره‌ای تبریه کند. پس از آن، این سه عضو تیم ملی دوومیدانی ایران، طبق «توافق اصلی استرداد» به جمهوری اسلامی تحویل داده خواهند شد.
قانون استرداد که میان جمهوری اسلامی و کره جنوبی به امضا رسیده بیش از آن‌که شهروندان ایرانی در خطر در خاک کره جنوبی را هدف حمایت قرار دهد، برای «مجرمان متواری» است که از خاک ایران به کره جنوبی گریخته‌اند.
بنابراین اگر ورزشکار ایرانی در کره جرمی مرتکب شده باشد و این موضوع برای دادگاه مسجل شود، ابتدا دستگاه قضایی کره جنوبی او را محاکمه می‌کند و امکان بازگشت او به ایران، بدون محاکمه در دادگاه آن کشور وجود ندارد.
آن‌چه محمد شروین اسبقیان، مهم‌ترین معاون وزارت ورزش و جوانان دولت جمهوری اسلامی نمی‌داند این است که تفاهم‌نامه استرداد، بیش از آن‌که برای نجات متهمان باشد، برای محکوم کردن آن‌هاست. به‌عبارتی اگر این دو ورزشکار و یک مربی، موفق شوند از کره جنوبی فرار کنند و بر فرض محال خود را به ایران برسانند، جمهوری اسلامی موظف است طبق این تفاهم‌نامه، این سه را بازداشت کرده و به کره جنوبی مسترد کند.
کجا جمهوری اسلامی و کجا ایران؟
اما میان صحبت‌های اخیر اسبقیان، می‌توان به ادبیات گفتاری او، در قبال دو اتفاقی که از سوی ورزشکاران مرد و یک ورزشکار زن ایرانی در کره جنوبی رقم خورد نگاهی انداخت.
محمد شروین اسبقیان در مورد کسب نخستین مدال طلای تاریخ دوومیدانی زنان ایران در رقابت‌های قهرمانی آسیا گفته است: «اتفاق بزرگی بود. پرچم جمهوری اسلامی ایران در آن سوی مرزها به اهتزاز درآمد و سرود جمهوری اسلامی نواخته شد.»
او دو بار از عبارت «جمهوری اسلامی» در مورد افتخارآفرینی دختر ایران نام برده، اما در زمان صحبت در مورد سه بازداشت‌شده کاروان مردان دوومیدانی، آن‌ها را «فرزندان ایران» نامید. به نظر می‌رسد مقام‌های دولتی در استفاده از عبارت‌‌های «ایران» و «جمهوری اسلامی» دچار سلیقه‌ای برگرفته از خط فکری حکومت شده‌اند. اشتباهات و قصور به نام ایران، افتخارات به اسم جمهوری اسلامی.